Occitano niçardo

língua
(Redirecionado de Língua niçarda)
Niçardo

Niçard/Niçart/Nissart

Pronúncia:niˈsaʀt
Falado(a) em:  France
 Monaco
Região: Condado de Nice, Mônaco
Total de falantes:
Família: Indo-europeia
 Itálica
  Românicas
   Italo-Ocidental
    Oeste
     Galo-Ibérica
      Galo-Românica
       Occitano-Românica
        Niçardo
Escrita: alfabeto latino
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---

O niçardo[1] é o dialeto occitano falado em Nice e nas comunas colindantes pertencentes ao antigo Condado de Nice. O termo pode também ser aplicado ao conjunto dos dialetos occitanos falados nos Alpes Marítimos: o provençal marítimo no oeste, o niçardo em Nice e áreas envolventes, o provençal alpino no norte e as falas mentonascas a leste (que constituem a transição com o lígure). É falada também no Mônaco, juntamente com o monegasco e a língua francesa. Alguns autores, como Francesco Barberis, defendem que o niçardo antigo estivesse mais relacionado com as línguas galo-itálicas (concretamente à língua lígure) do que ao occitano, pelo menos até à anexação de Nice pela França em 1860.[2]

Presentemente, a maioria dos residentes de Nice e região não falam o niçardo, embora haja bilíngues na língua e no francês. Mesmo assim, há hoje quem desenvolva o ressurgimento do dialeto niçardo. Alguns noticiários da televisão local são apresentados nessa língua com legendas em francês e as placas de identificação das ruas na Cidade Velha se apresentem com inscrições em ambos os idiomas. A canção niçarda se Nissa La Bella é por muitos visa como um hino de Nice.

Ortografias editar

O niçardo é escrito em duas formas diversas:[3]

  • Ortografia clássica. Com preferência para as tradições nativas, essa forma foi desenvolvida por Robert Lafont (Phonétique et graphie du provençal, 1951; L'ortografia occitana, lo provençau, 1972) e Jean-Pierre Baquié (Empari lo niçard, 1984). Sendo regulamentada pelo Conselh de la Lenga Occitana.
  • Ortografia mistraliana. Mais similar à grafia e fonética do francês, essa forma foi codificada por Felibritge e se originou quando o Condado de Nice passou ao domínio francês em 1860. Existe uma Academia que a regulamenta.[4]
  • Já existiu uma ortografia italiana para o idioma, mas a mesma foi abandonada quando Nice passou ao domínio da França em 1861. Foi reinstituída na cidade em 1942/43 quando a Itália a ocupou provisoriamente.

Comparações diversas editar

Comparação Ortográfica (da Declaração Universal dos Direitos Humanos – Artigo 1º)
Português N. Clássico N. Mistraliano
Todos seres humanos nascem livres e iguais em direitos e dignidade. São providos de razão e consciência e devem agir uns em relação aos outros num espírito de fraternidade. Toti li personas naisson liuri e egali en dignitat e en drech. Son dotadi de rason e de consciéncia e li cau agir entre eli emb un esperit de frairesa. Touti li persouna naisson libri e egali en dignità e en drech. Soun doutadi de rasoun e de counsciència e li cau agì entre eli em' un esperit de frairessa.

Exemplo da similaridade do niçardo com o italiano, conforme Barberis:

  • … dintre lou mieu sprit, es mai ch'Agamennon,
    coura dì sì, es sì; coura dì non, es non.
  • (Italian: … dentro il mio spirito, è più che Agamennone,
    quando dice sì, è sì; quando dice no, è no.)

Artigo 1 – Declaração Universal dos Direitos Humanos

  • Dialeto Provençal – ortografia Tradicional: Totei leis umans nàisson libres. Son egaus per la dignitat e lei drechs. An totei una reson e una consciència. Se dèvon tenir freirenaus leis uns 'mé leis autres.
  • Dialeto Provençal – ortografia Mistraliana: Tóuti lis uman naisson libre. Soun egau pèr la digneta e li dre. An tóuti uno resoun e uno counsciènci. Se dèvon teni freirenau lis un 'mé lis autre.
  • Dialeto Languedoc - Totas las personas nàisson liuras e parièras en dignitat e en dreches. Son cargadas de rason e de consciéncia e mai lor se cal comportar entre elas amb un eime de frairetat.

Notas e referências

  1. Niçard na grafia clássica occitana; niçart ou nissart em grafia mistraliana
  2. (em italiano) Nizza Italiana' by Francesco Barberis
  3. Escritas Occitanas – Omniglot.com
  4. «Acadèmia Nissarda». Consultado em 21 de junho de 2011. Arquivado do original em 30 de junho de 2007 

Bibliografia editar

  • ANDREWS James Bruyn (1875) Essai de grammaire du dialecte mentonnais avec quelques contes, chansons et musique du pays, Nice: no name [re-ed. 1978, 1981, Menton: Société d’Art et d’Histoire du Mentonnais]
  • ANDREWS James Bruyn (1877) Vocabulaire français-mentonnais, Nice: no name [re-ed. 1977, Marseilles: Lafitte Reprints]
  • BAQUIÉ Joan-Pèire (1987) (collab. Andrieu SAISSI) Empari lo niçard / Apreni lo provençau, Nice: CRDP Nice / CDDP Alpes Maritimes
  • BARBERIS Francesco. Nizza italiana: raccolta di varie poesie italiane e nizzarde, corredate di note. Editore Tip. Sborgi e Guarnieri (Nizza, 1871). University of California, 2007
  • BEC Pierre (1970–71) (collab. Octave NANDRIS, Žarko MULJAČIĆ), Manuel pratique de philologie romane, Paris: Picard, 2 vol.
  • BLAQUIÈRA J. (no date, 1990s) Dictionnaire français-nissart, langue d'oc, dialecte niçois, self-edited
  • CALVINO Jean-Baptiste (1905) Nouveau dictionnaire niçois-français, Nice: Imprimerie des Alpes Maritimes [re-ed. 1993 with the following title: Dictionnaire niçois-français, français-niçois, Nîmes: Lacour]
  • CARLES (Père) Pietro (1866) Piccolo vocabolario nizzardo-italiano, Nice
  • CARLES (Père) Pietro (1868) Piccolo vocabolario italiano-nizzardo, Nice
  • CASTELLANA Georges (1947) Dictionnaire niçois-français [re-ed. 2001, Nice: Serre]
  • CASTELLANA Georges (1952) Dictionnaire français-niçois [re-ed. 2001, Nice: Serre]
  • CERQUIGLINI Bernard (2003) (dir.) Les langues de France, Paris: Presses Universitaires de France / Ministère de la Culture et de la Communication-DGLFLF: 125-136]
  • CERQUIGLINI Bernard (2000) Histoire de la langue française 1945-2000. Co-edited with Gérald Antoine. Paris: CNRS Editions, 2000.
  • CLAPIÉ Jaume, & BAQUIÉ Joan Pèire (2003) Pichin lèxico ilustrat, petit lexique illustré, niçard-françés, français-niçois, Nice: Serre
  • COMPAN André (1965) Grammaire niçoise [re-ed. 1981, Nice: Serre]
  • COMPAN André (1971) Anthologie de la littérature niçoise, coll. Biblioutèco d’istòri literàri e de critico, Toulon: L’Astrado
  • DALBERA Jean-Philippe (1984) Les parlers des Alpes Maritimes: étude comparative, essai de reconstruction [PhD thesis], Toulouse: Université de Toulouse 2 [ed. 1994, London: Association Internationale d’Études Occitanes]
  • DALBERA Jean-Philippe (2003) “Les îlots liguriens de France” [CERQUIGLINI Bernard (2003) (dir.) Les langues de France, Paris: Presses Universitaires de France / Ministère de la Culture et de la Communication-DGLFLF: 125-136]
  • ESCOLA DE BELLANDA (2002) Diciounari nissart-francés, Nice: Fédération des Associations du Comté de Nice / Serre
  • EYNAUDI Jules, & CAPPATI Louis (1931–1938) Dictionnaire de la langue niçoise, Niça: sn.
  • FORNER Werner A propos du ligur intemelien - La cote, l'arrier-pays Traveaux du cercle linguistique de Nice 1996
  • FORNER Werner La dialettologia ligure. Problemi e prospettive in La dialettologia italiana oggi in G. Holtus, Tübingen 1985-1990
  • GASIGLIA Rémy (1984) Grammaire du nissart, sl.: Institut d’Études Niçoises
  • GAUBERTI Pierre (1994) Dictionnaire encyclopédique de la langue de Peille [Pays Niçois], Nice: Serre
  • GIOFFREDO Pietro Storia dele Alpi marittime libri XXIV, in HPM 1839, Torino (originally published in 1662)
  • GIORDAN Joseph (1968) Dictionnaire français-niçois: lexique complémentaire du parler de la ville de Nice et des pays environnants, sl.: sn.
  • GOURDON Marie-Louise (1997) Contribution à l’histoire de la langue occitane. Étude des systèmes graphiques pour écrire l’occitan (niçois, provençal, languedocien) de 1881 à 1919: itinéraires et travaux de A.L. Sardou, J.B. Calvino, L. Funel, A. Perbosc, P. Estieu [PdD thesis], Nice
  • LIAUTAUD René (1985) Essai de lexique français-entraunois avec correspondences en niçois, Nice: CRDP
  • MICEU Giausep (1840) Grammatica nissarda: per emparà en pòou de temp lo patouas dòou paìs, Nice: Imprimarìa de la Sossietà tipografica [re-ed. Marie-Louise GOURDON (1975) La Grammatica nissarda de Joseph Micèu: biographie, étude sur les dialectes, commentaires philologiques, Nice: imprimerie Pierotti]
  • PELLEGRINI (Abbé) (1894) Lexique niçois-français, Nice: no name
  • PETRACCO SICCARDI, Giulia L'amfizona Liguria Provenza Alessandria 1989
  • PETRACCO SICCARDI, Giulia e CAPRINI, Rita Toponomastica storica della Liguria, Genova, SAGEP, 1981
  • PETRACCO SICCARDI, Giulia Ligurien Lexicon der Romanistischen Linguistik II, 2, Tübingen, 1995
  • SARDOU Antoine Léandre, & CALVINO Jean-Baptiste (1881) Grammaire de l’idiome niçois, Nice: Visconti [re-ed. 1978, Marseilles: Laffitte Reprints]
  • SCALIERO Giuseppe (1830) Vocabolario nizzardo, Nice: no name
  • TOSCANO Reinat (1998) Gramàtica niçarda, no place: Princi Néguer
  • VIGNOLI Giulio (2000) Gli Italiani Dimenticati. Minoranze Italiane In Europa. Milano: Editore Giuffrè ISBN 9788814081453

Ligações externas editar

  Este artigo sobre linguística ou um linguista é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.