Língua pohnpeiana

língua
Pohnpeiano
Falado(a) em: Micronésia
Região: Pohnpei
Total de falantes: 29 mil (2001)
Família: Austronésia
 Malaio-Polinésia
  Oceânica
   Micronésia
    Nuclear Micronésia
     Trúkica
      Pohnpeica
       Pohnpeiano
Escrita: alfabeto latino
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: pon
ISO 639-3: pon

Pohnpeian ou Ponapean é uma língua micronésia falada principalmente na ilha de Pohnpei e nas Ilhas Carolinas. [1] Tem cerca de 29 mil falantes sendo a língua principal do estado de Pohnpei nos Estados Federados da Micronésia. Desses 29 mil falantes, 24 mil estão em Pohnpei e os demais em outras ilhas próximas..

Classes sociais editar

O Pohnpeiano tem uma 'língua alta' com um vocabulário parcialmente separado, usado para que se fale com e sobre pessoas de nível social mais elevado. Há também uma 'língua baixa' para as pessoas mais simples se referirem a si próprias na presença de pessoas da elite.

Escrita editar

A língua Pohnpeiana usa o alfabeto latino simplificado implantado por missionários alemães. ..[2]

  • não apresenta as consoantes B, C, F, G, H, J, Q, V, X, Y, Z. Usa as formas Mw, Pw e Ng.
  • usa as cinco vogais convencionais e mais os ditongos ao, ai, au, ei, eu, oi, ou.

Já existem desde 1994 dicionário, gramática e bíblia escritas na língua.

Dialetos editar

Apresenta os dialetos Kiti, Ponapean, Sapwuahfik. A língua tem similaridade no léxico em 81% com o Pingelapês [pif], 75% com Mokillês [mkj], 36% com Chuukês [chk].

Fonologia editar

  • A- algo entre  e Ä
  • OA- Ä
  • AU-
  • D- algo entre D e T
  • E-Ē
  • H- Mudo – torna longa a vogal precedente.
  • I- I
  • IH- Ē
  • K- K
  • L- L muito suave, mais para "N"
  • M- M
  • Mw- como em inglês “soMe Way”.
  • N- N
  • NG- NG
  • O- 0
  • OU-
  • P- P
  • PW-
  • R-R
  • S-S
  • T-CH
  • U-OO ou ‘wh” com em "WH"EN do inglês

Frases e palavras editar

  • Kaselehlie - Olá (formal)
  • kalahngan - Obrigado (formal)
  • menlau - Obrigado (informal)
  • med – “cheio”, no sentido de não ter fome
  • edei - meu nome
  • edomw – teu nome
  • Ia edomw? – Como é teu nome?
  • Ia iromw? – Como vais?
  • mwahu - Bem
  • kehlail - Forte
  • mwenge - Comida
  • iou - Delicioso

Amostra de texto editar

Tohn sampa karos ipwiwei nan saledek oh duwepenehte nan arail wasa oh arail pwung. Arail marain oh pehm ih utakerail kahrehda korusie konehng sawaspene nin duwen pirien ehu.

Notas editar

  1. [1] Ethnologue -20 maio 2008
  2. Conf. “Dictionary Of Languages, The Definitive Reference To More Than 400 Languages” - Bloomsbury Pub Ltd 23. Agosto.2011

Ligações externas editar