Gotemburgo: diferenças entre revisões

Conteúdo apagado Conteúdo adicionado
Wilmar42 (discussão | contribs)
m
m ajustes gerais, rm duplicados nas citações, outros ajustes usando script
Linha 41:
| align="center" bgcolor="#eeeeff" colspan="2" | [[Gotemburgo (comuna)|Município de Gotemburgo]]
|}
'''Gotemburgo''' ou '''Goteburgo'''<ref>[http://ciberduvidas.pt/pergunta.php?id=28177 Ciberdúvidas da Língua Portuguesa – A grafia portuguesa de topónimos estrangeiros]</ref> (em [[língua sueca|sueco]] ''Göteborg''; {{IPA-en|jøːtə'bɔrj|pron}};<ref>http://pt.forvo.com/search/G%C3%B6teborg/</ref>; <small>pronúncia aproximada</small> 'iête-bóri) é a segunda cidade da [[Suécia]]. É a capital do condado de [[Västra Götaland (condado)|Västra Götaland]], a capital da província histórica da [[Västergötland]] e a sede da comuna de [[Gotemburgo (comuna)|Gotemburgo]].<ref>{{citar web |url=http://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/l%C3%A5ng/g%C3%B6teborg|título=Göteborg|publicado=[[Nationalencyklopedin]] – Enciclopédia Nacional Sueca |autor=Ulf Erlandsson|língua=sueco|acessodata=17 de abril de 2017}}</ref>
 
Com cerca de {{fmtn|533 000}} habitantes na cidade, e {{fmtn|1 100 000}} na [[Área Metropolitana de Gotemburgo|área metropolitana]], é a segunda maior cidade sueca depois de [[Estocolmo]].<ref>{{citar web |url=http://international.goteborg.se/facts-figures|título=Facts & figures|publicado=City of Gothenburg |autor=|língua=inglês |acessodata=2 de maio de 2017}}</ref> Situa-se na [[foz]] do rio [[Göta älv]], que desagua no estreito de [[Kattegat]]. O rio divide a cidade em duas partes, sendo a margem norte a ilha [[Hisingen]]. Dada a sua posição geográfica e características geofísicas, o [[porto de Gotemburgo]] é o maior da Suécia e dos [[países nórdicos]].<ref>{{citar web |url=http://www.vartgoteborg.se/prod/sk/vargotnu.nsf/1/ovrigt,nytt_befolkningsrekord_i_goteborg?OpenDocument|título=Nytt befolkningsrekord i Göteborg|publicado=Göteborgs Stad|autor=Lars Hjertberg|língua=sueco|acessodata=16 de abril de 2017 }}</ref><ref>{{citar web |url=https://www.google.se/maps/place/G%C3%B6teborg/@57.7016476,11.6135088,10z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x464f8e67966c073f:0x4019078290e7c40!8m2!3d57.70887!4d11.97456 |título=Göteborg|publicado=Google Maps |autor= |língua=inglês |acessodata=16 de abril de 2017}}</ref><ref>{{citar web |url=https://www.portofgothenburg.com/about-the-port/the-port-of-gothenburg/|título=The Port of Gothenburg|publicado=Gothenburg Port Authority|autor= |língua=inglês |acessodata=16 de abril de 2017}}</ref>
Linha 52:
 
Segundo a tradição, no ano de [[1619]], o rei [[Gustavo II Adolfo|Gustav II Adolf]] subiu a uma elevação no lugar do atual centro de Gotemburgo, e com um gesto grandioso apontou o local da futura urbe, e disse: "Aqui vai ser a cidade!" (''Här skall staden ligga!''). O encargo de sanear os terrenos alagadiços, e construir edifícios, canais e fortificações foi dado a um grupo de algumas centenas de [[Holanda|holandeses]]. Em [[1621]], o rei concedeu uma carta de privilégio régio à nova cidade, escrita em sueco e alemão, nascendo assim a Gotemburgo dos nossos dias, inicialmente com uma população e um carácter marcadamente [[Holanda|holandeses]]. O plano dos canais da cidade é por isso idêntico ao usado para a construção dos canais em [[Jacarta]] ([[Indonésia]]).<ref name=goteborgsguiden6>{{Citar livro |sobrenome=Wedel|nome=Kristian |coautor= |título=Göteborgsguiden|subtítulo= |idioma=sueco |local=Estocolmo |editora=Rabén Prisma |ano=1995 |páginas=144 |página=5-21|capítulo=Göteborgs historia|isbn=91-518-2795-6|acessodata=}}</ref><ref>{{citar web |url=http://goteborgsstadsmuseum.se/sites/default/files/media/bevarandeprogram_gbg_vol_1_del_1.pdf |título=Göteborgs stadskärna |publicado=Stadsbyggnadskontoret/Kulturförvaltningen/Stadsmuseet|autor=Gudrun Lönnroth|língua=sueco|acessodata=3 de maio de 2017}}</ref>
 
O [[brasão]] da cidade foi baseado no leão do brasão do país, simbolicamente segurando um [[escudo]] com o emblema nacional, as [[Três Coroas (símbolo)|Três Coroas]], defendendo a cidade dos seus inimigos. Alguns anos mais tarde, pelo [[Tratado de Roskilde]], em [[1658]] as províncias dinamarquesa [[Halland (província)|Halland]] (no sul) e norueguesa [[Bohuslän]] (no norte) foram entregues à Suécia. Com uma situação menos exposta, Gotemburgo pôde crescer, tornando-se num importante porto comercial na [[Costa Ocidental da Suécia|costa oeste]].
 
[[Ficheiro:Götaplatsen 01.JPG|esquerda|thumb|350px|Götaplatsen, em Gotemburgo.]]
 
Nos séculos [[século XVII|XVII]] e [[século XVIII|XVIII]], a cidade era esencialmente composta por casas de madeira e uns poucos edifícios de pedra. Ainda no [[século XVII]], tinha surgido no exterior das muralhas, em [[Haga (Gotemburgo)|Haga]], [[Masthugget]] e [[Majorna]], uma série de estaleiros, manufaturas e cais de embarque e desembarque, acompanhados de bairros operários. Este período foi marcado pela ascensão da [[indústria pesqueira]], e sobretudo pela fundação, em [[1731]], da [[Companhia Sueca das Índias Orientais]], com a qual a cidade prosperou devido ao volume de negócios originados pelas lucrativas expedições aos países [[Ásia|asiáticos]]. Em Majorna, estavam igualmente sediados os [[corsários]] suecos, capitaneados por [[Lars Gathenhielm]]. <ref name=goteborgsguiden6/>
Linha 61:
O porto cresceu e expandiu até se tornar o principal porto de trocas comerciais da Suécia. Anos difíceis, com crises agrícolas e fome, culminando na década de 1860, provocaram a [[emigração]] massiva de mais de 1 milhão de suecos para a [[América do Norte]], sendo Gotemburgo o principal ponto de saída do país. Por esta razão, é possível encontrar cidades norte-americanas com nomes suecos, incluindo [[Gothenburg (Nebraska)|Gothenburg]] no [[Nebraska]] ([[Estados Unidos]]).<ref>{{citar web |url=http://www.so-rummet.se/kategorier/historia/det-langa-1800-talet/emigrationen |título=Emigrationen|publicado=SO-rummet |autor=Robert de Vries| língua=sueco |acessodata=22 de junho de 2017}}</ref>
 
Gotemburgo desenvolveu-se como cidade [[indústria|industrial]] moderna no [[século XIX]], com o aparecimento de fábricas e indústrias em [[Gamlestaden (Gotemburgo)|Gamlestaden]], [[Gårda]] e [[Krokslätt]], e novos estaleiros em [[Lundby]], na ilha de [[Hisingen]], na década de 1870. A população aumentou dez vezes nesse período: de 13.000 (em [[1800]]) até 130.000 (em [[1900]]).<ref name=trottoarturism>{{Citar livro |sobrenome=Hansson |nome=Einar |coautor=Claes-G Svanteson (fotografia) |título=Göteborg till fots |subtítulo=Trottoarturism och stadssafaris med spårvagn, båt och buss |idioma=sueco |local=Styrsö |editora=Studio Styrsö |ano=2016 |páginas=176 |página=10-11|capítulo=Vår Göteborgshistoria |isbn=9789198337105 |acessodata= }}</ref>
 
No século XX, esta tendência expansiva continuou, com o estabelecimento de importantes indústrias e instalações portuárias, como a [[SKF]] (empresa de produtos de aplicação industrial, estabelecida em [[1907]]), a [[Volvo]] (empresa fabricante de veículos comerciais, estabelecida em [[1927]]), e o porto de [[Skandiahamnen]]. A infraestrutura urbana da cidade foi modernizada, com a implantação do acesso à água, aos esgotos, à eletricidade, à rede de [[elétrico]]s (<small><small>PORTUGAL</small></small> elétricos, <small><small>BRASIL</small></small> bondes), aos espaços verdes ajardinados, às autoestradas, ponte e túneis, lado a lado com a criação de novos bairros habitacionais, como [[Guldheden]], [[Järnbrott]] e [[Kortedala]]. Na esteira deste otimismo e ímpeto renovador, foram demolida áreas tradicionais em [[Landala]], [[Nordstaden]] e partes de [[Majorna]] e [[Masthugget]]. Um vaga de protestos travou o processo, salvando [[Annedal]], [[Landala]], [[Majorna]] e [[Kungsladugård]], hoje em dia restauradas e combinando modernidade com tradição.<ref name=trottoarturism/>
Linha 70:
 
== Geografia ==
Gotemburgo está situada na [[Costa Oeste da Suécia]], no condado da [[Västra Götaland]], sendo banhada pelo [[Kattegat]] (um estreito do [[Mar do Norte]]) e pela foz do rio [[Göta älv]].
<br>
Graças à [[corrente do Golfo]], a cidade possui um clima ameno, além de grande [[pluviosidade]].
<br>
O [[arquipélago]] de Gotemburgo consiste de ilhas com uma constituição rochosa agreste, típica de toda a costa do condado de [[Bohuslän (condado)|Bohuslän]].
Linha 87:
===Governo da cidade===
 
De quatro em quatro anos, a população da cidade elege uma Assembleia Municipal (''Kommunfullmäktige''), com 81 deputados municipais. Refletindo a composição da assembleia, é formado um Conselho Municipal (''Kommunstyrelse''), composto por 13 vereadores e 5 vice-vereadores, liderado pelo presidente do município (''Ordförande i kommunstyrelsen'').<ref>{{citar web |url=http://www.goteborg.se/wps/portal/!ut/p/c0/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gjU-9AJyMvYwMDSycXA6MQFxNDPwtTIyMnc_2CbEdFADUzPF8!/ |título=Populära sidor och tjänster |acessodata=13 de fevereiro de 2015 |autor= |coautores= |data= |formato= |obra= |publicado=Página oficial da cidade de Gotemburgo |páginas= |língua= |língua=sueco |língua3= |lang= |citação= }}</ref>
 
===Subdivisões políticas e administrativas===
{{VT|Freguesias administrativas de Gotemburgo (Suécia)}}
Em 2011, foi implementada uma reforma administrativa que modificou a configuração das freguesias administrativas de Gotemburgo.<br>
Presentemente, a cidade está dividida em 10 [[freguesia|freguesias administrativas]] (''stadsdelar''), responsáveis pela [[educação básica]], serviços culturais, serviços sociais e atividades dos tempos livres, dentro das respectivas áreas de jurisdição:<ref>{{citar web |url=http://international.goteborg.se/facts-figures/10-city-districts|título=10 city districts|publicado=City of Gothenburg|autor=|língua=inglês|acessodata=2 de maio de 2017}}</ref><ref>{{citar web |url=http://international.goteborg.se/sites/international.goteborg.se/files/field_page_attachments/gothenburg_city_districts.pdf |título=Gothenburg - City districts |publicado=Göteborgs Stad|autor=|língua=inglês|acessodata=2 de maio de 2017}}</ref>
 
{{div col|colunas=2}}
* [[Angered]]
* [[Askim-Frölunda-Högsbo]]
Linha 114:
 
Através do [[Porto de Gotemburgo]] – o maior dos [[Países Nórdicos]] - são exportados carros e camiões da Volvo, rolamentos de esferas da SKF e papel.<ref>http://www4.goteborg.se/prod/sk/statistik/statistikR5.nsf</ref><br>
A Companhia de navegação [[Stena Line]] tem ligações permanentes com a [[Dinamarca]], a [[Alemanha]], a [[Noruega]], a [[Polónia]], a [[Grã-Bretanha]], a [[Irlanda]] e a [[Holanda]].<ref>http://www.stenaline.se/farja/om-stena/</ref>
 
Algumas das maiores empresas da Escandinávia estão sediadas em Gotemburgo:
Linha 121:
 
===Grandes empresas de Gotemburgo===
{{div col|colunas=3}}
*[[Volvo Cars]]
*[[Volvo|AB Volvo]]
Linha 148:
{{div col end}}
 
FONTES:
*[http://wwwps.businessregion.se/download/18.be1572e149552ff103a2e42/1414657600574/St%C3%B6rsta+f%C3%B6retagen+i+GBG+regionen.pdf Största företagen i Göteborgsregionen ] (''As maiores empresas da Região de Gotemburgo'')
*[http://www.gp.se/nyheter/ekonomi/h%C3%A4r-%C3%A4r-g%C3%B6teborgs-st%C3%B6rsta-f%C3%B6retag-1.438065 Här är Göteborgs största företag] (''Estas são as maiores empresas de Gotemburgo'')
Linha 161:
[[Ficheiro:M32tram.jpg|right|thumb|300px|Um elétrico/bonde em Gotemburgo.]]
[[Ficheiro:090627 Älvsborgsbron.jpg|right|thumb|300px|A Ponte de Älvsborg.]]
O principal [[aeroporto]] da cidade ([[Göteborg Landvetter]]) situa-se em [[Landvetter]], a 20 [[km]] a leste de Gotemburgo. Um segundo aeroporto ([[Aeroporto de Gotemburgo-City|Gotemburgo-City]]), de menores dimensões, situa-se a 14 km a norte da cidade.
<br>
A [[Estação Central de Gotemburgo]] (''Centralstationen'') e o terminal Nils Ericson são outros importantes centros de comunicação da cidade, com [[autocarro]]s e [[comboio]]s comunicando com diversos pontos da Suécia, assim como com ligações a [[Oslo]] e [[Copenhaga]].
Linha 237:
 
===Museus===
{{VT|Lista de museus de Gotemburgo}}
*[[Museu de Arte de Gotemburgo]] (''Göteborgs konstmuseum'')
*[[Museu de História Marítima|Museu de História Marítima - Aquário]] (''Sjöfartsmuseet Akvariet'')
*[[Museu de História Natural de Gotemburgo]] (''Göteborgs Naturhistoriska museum'')
*[[Museu da Cultura Mundial]] (''Världskulturmuseet'')
*[[Museu Röhsska]] (''Röhsska museet'')
*[[Konsthall]] (''Göteborgs Konsthall'')
*[[Casa de Arte da Röda Sten]] (''Röda Sten konsthall'')
*[[Museu de História da Medicina (Gotemburgo)|Museu de História da Medicina]] (''Medicinhistoriska museet'')
Linha 253:
*[[Ópera de Gotemburgo]] (''Göteborgsoperan'')
*[[Teatro Popular de Gotemburgo]] (''Folkteatern'')
*[[Grande Teatro]] (''Stora Teatern'')
*[[Teatro de Backa]] (''Backa Teater'')
*[[Teatro de Lorensberg]] (''Lorensbergsteatern'')
*[[Teatro de Angered]] (''Angereds teater'')
*[[Sala de Concertos de Gotemburgo]] (''Göteborgs Konserthus'')
*[[Lisebergshallen]]
{{div col end}}
Linha 278:
=== Arquitetura ===
[[Ficheiro:Avenyn.jpg|thumb|esquerda|200px|A moderna [[Kungsportsavenyn]].]]
Poucos edifícios do século XVII permaneceram até hoje, dado que, à exceção das casas reais e militares, as construções eram feitas em [[madeira]]. Dois exemplos das poucas edificações iniciais que sobreviveram até aos nossos dias são a [[Kronhuset]] (''Casa da Coroa'') e a [[Skansen Kronan]] (''Fortim da Coroa'').
<br>
O mais antigo período de interesse arquitetônico é o século XVIII, quando a [[Companhia Sueca das Índias Orientais|Companhia das Índias Orientais]] tornou Gotemburgo numa cidade mercantil importante. Imponentes edifícios em pedra de [[Classicismo|estilo clássico]] foram erigidas em torno dos canais. Um exemplo deste período é a Casa das Índias Orientais (''Ostindiska huset''), construída em típico tijolo amarelado, albergando hoje o [[Museu da Cidade de Gotemburgo]].<ref name=goteborgsguiden5>{{Citar livro |sobrenome=Wedel|nome=Kristian |coautor= |título=Göteborgsguiden|subtítulo= |idioma=sueco |local=Estocolmo |editora=Rabén Prisma |ano=1995 |páginas=144 |página=21|capítulo=Gult tegel, landshövdingehus och borgmästarstenar|isbn=91-518-2795-6|acessodata=}}</ref>
Linha 304:
 
A cidade possui diversos [[restaurante]]s especializados em [[peixe]] e [[marisco]]. Vários dos prémios de "Cozinheiro Sueco do Ano" foram ganhos por nativos da cidade. O local mais popular para a compra de peixe é o [[Feskekörka]], um mercado interior que obteve o seu nome ("Igreja do peixe") devido ao seu aspecto [[Estilo gótico|gótico]]. Cinco restaurantes receberam uma estrela no [[Guia Michelin]]: [[28+]], ''Fond'', ''Sjömagasinet'', ''Thörnströms Kök'' e ''Kock & Vin''.
<ref name=goteborgsguiden2/>
 
Gotemburgo é uma das cidades suecas com maior concentração de cafés, especialmente a partir dos anos 90, devido à presença de uma grande população estudantil e à existência de bastantes cafés tradicionais.Existe também um grande número de ''[[taberna|pubs]]'', [[Bar (comércio)|bares]] e [[discoteca]]s, muitos destes localizados na rua principal, [[Kungsportsavenyn|Avenyn]].<ref name=goteborgsguiden2/>
Linha 358:
 
=== Eventos disputados na cidade ===
{{div col|colunas=2}}
* [[Campeonato Europeu de Futebol]]
* Campeonato Mundial de [[Handebol]] masculino
Linha 383:
[[Ficheiro:Göteborg från Liseberg.jpg|thumb|direita|300px|Vista de Liseberg sobre Gotemburgo.]]
 
O centro histórico da cidade, desde a sua fundação pelos [[Holanda|holandeses]] no séc. XVII, é constituído pelos quarteirões delimitados por dois grandes canais - o [[Grande Canal de Gotemburgo]] (''Stora Hamnkanalen''), cuja função era constituir um porto seguro no interior da cidade, e um fosso de proteção e defesa da urbe (''Vallgraven''). Ainda hoje, é aqui nesta área que está instalado o governo da cidade na praça [[Gustaf Adolfs torg (Gotemburgo)|Gustaf Adolfs torg]], a [[Estação Central de Gotemburgo|Estação Central]] na [[Drottningtorget (Gotemburgo)|Drottningtorget]], o nó de transportes de [[Brunnsparken]], o centro comercial de [[Nordstan]], as ruas de compras de [[Magasinsgatan]], [[Vallgatan]] e [[Södra Larmgatan]], e ainda o [[Museu da Cidade de Gotemburgo]]. Do topo do arranha-céus [[Lilla Bommen (edifício)|Lilla Bommen]] há uma vista grandiosa da cidade e do atual [[Porto de Gotemburgo|porto de Gotemburgo]].
 
A [[Kungsportsavenyn]], usualmente chamada ''Avenyn'' ("A avenida"), é a principal via da cidade. Com uma extensão total de 2 km, desde o antigo [[fosso]] na orla da parte antiga de Gotemburgo até à praça [[Götaplatsen]], está ladeada por diversos cafés, ''pubs'', discotecas e restaurantes, além de instituições culturais, como o [[Grande Teatro]] (''Stora teatern''), um edifício em estilo neo-renascentista construído em [[1859]]. Entre as principais artérias comerciais da cidade estão as ruas [[Kungsgatan]] e [[Fredsgatan]], assim como o [[centro comercial]] de [[Nordstan]].<ref>{{citar web |url=http://www.gbgcoftp.webadmin7.net/gbgco_static_files/goteborg-city-guide/170324_gbg_cityguide_webb/170324_GBG_Cityguide_webb_ES.pdf|título=Göteborg City Guide - 2017-2018 |publicado=Göteborg & Co|autor=|língua=espanhol|acessodata=29 de abril de 2017}}</ref>
Linha 397:
===Itinerários turísticos===
{{VT|Turismo em Gotemburgo}}
*Passeio a pé ao centro histórico: Praça [[Gustaf Adolfs torg (Gotemburgo)|Gustaf Adolfs torg]], [[Grande Canal de Gotemburgo]], [[Igreja Alemã de Gotemburgo]], [[Catedral de Gotemburgo]], [[Ópera de Gotemburgo]], [[Kronhuset]], mercado [[Saluhallen (Gotemburgo)|Saluhallen]], mercado do peixe [[Feskekörka]], praça [[Kungsportsplatsen]], parque botânico [[Trädgårdsföreningen]]
*Passeio a pé: Praça [[Götaplatsen]] - Praça [[Korsvägen]]
*Passeio a pé ao bairro tradicional de [[Haga (Gotemburgo)|Haga]]: Rua [[Haga Nygata]], fortim [[Skansen Kronan]]
Linha 430:
 
=== Cidades parceiras ===
{{div col|colunas=3}}
* {{ESPb}} [[Badalona]], [[Espanha]]
* {{EUAb}} [[Chicago]], [[Estados Unidos]]
Linha 451:
*[[Teatros de Gotemburgo]]
 
== {{Ligações externas}} ==
{{Commons|Göteborg}}
{{Wikivoyage}}