Piteå (em sueco: Piteå; Pronúncia sueca /piːtəoː/; Ouça a pronúncia; em finlandês: Piitme; em lapão de Piteå Pite; em meänkieli Piitin), Pitea (por adaptação tipográfica) ou Pita (em latim: Pita) é uma cidade da província histórica de Norrbotten, no norte da Suécia. É a sede da comuna de Piteå, pertencente ao condado de Norrbotten. Está situada a 50 km a sudoeste da cidade de Luleå. Segundo censo de 2018, possuía 23 350 habitantes. Em área, ocupa 23,5 quilômetros quadrados. Seu dialeto local chama-se Pitemål. Em Piteå e arredores circula o jornal diário Piteå-Tidningen. Um prato típico da cidade chama-se Pitepalt. [1] [2] [3]

Suécia Comuna de Piteå

Piteå kommun

Piitme • Pite • Piitin

 
  Cidade  
Piteå em 1968
Piteå em 1968
Piteå em 1968
Localização
Centro de Piteå
Centro de Piteå
Centro de Piteå
Comuna de Piteå Piteå kommun está localizado em: Suécia
Comuna de Piteå

Piteå kommun
Localização de Comuna de Piteå

Piteå kommun na Suécia
Coordenadas 65° 20' N 21° 30' E
Região Norlândia
Província Norrbotten
Condado Norrbotten
Comuna Piteå
Características geográficas
Área total 23,5 km²
População total (2018) 23 350 hab.
Densidade 993,6 hab./km²

Etimologia e uso editar

O nome da povoação Piteå está associado ao rio Piteälven, antigamente chamado Pita, cuja origem - sueca ou finlandesa - é incerta. A terminação -eå está ligada a duas raízes etimológicas convergentes, uma das quais influenciada pelo sufixo å (rio). A cidade está mencionada como Pitu, em 1335. [4] [5]

Em textos em português é usada a forma original Piteå, ocasionalmente transliterada para Pitea, por adaptação tipográfica. [6]

História editar

Piteå foi citada pela primeira vez em 1335, durante a Idade Média. Em 1620, foi fundada a cidade moderna por 44 colonos para aí destacados. Recebeu o seu "título de cidade" em 1621, com o desígnio de incrementar o comércio com os lapões da região. Em 1666, um grande incêndio destruiu-a. Dois anos depois, em 1668, a cidade foi reconstruída num local na proximidade mais apropriado às atividades marítimas. Em 1716, a povoação foi pilhada e devastada pelos russos. A pouco e pouco voltou a ser reconstruída, até que em 1765 lhe foi concedido o direito a "exportar e importar mercadorias", em simultâneo com Luleå, Umeå e Torneå. Quando o condado da Norrbotten foi fundado em 1810, foi sua capital até 1856, ano em que foi substituída nessa função pela sua rival Luleå. [7] [8]

Comunicações editar

A estrada europeia E4 (Haparanda-Piteå-Helsingborg) passa junto à cidade de Piteå. Tem ligação ferroviária com Älvsbyn, a 45 km, onde passa a Linha do Norte da Norrland (Stambanan genom övre Norrland), essencialmente utilizada para transportes de cargas. [9] [1]

Turismo editar

Piteå é um importante ponto turístico de Norrbotten, atraindo especialmente visitantes noruegueses. O centro de lazer de Pite Havsbad – a 11 km a sul - atrai anualmente inúmeros visitantes. [10] [1] [11]

Educação editar

  • Escola Superior de Música (Musikhögskolan i Piteå, uma filial da Universidade Técnica de Luleå)[12]
  • Centro de investigação de técnica de energia (Energitekniskt centrum)[13]
  • Escola secundária Strömbacka (Strömbacka Gymnasieskola)[14]
  • Escola superior popular (Framnäs folkhögskola)[15]

Referências

  1. a b c Ottosson, Mats; Åsa Ottosson (2008). «Piteå». Upplev Sverige (Conheça a Suécia). En guide till upplevelser i hela landet (em sueco). Estocolmo: Wahlström Widstrand. p. 228. 527 páginas. ISBN 9789146215998 
  2. City Population.
  3. Enciclopédia Nacional Sueca.
  4. Wahlberg, Mats (2003). «Piteå». Svenskt ortnamnslexikon [Dicionário das localidades suecas] (em sueco). Uppsala: Språk- och folkminnesinstitutet e Institutionen för nordiska språk vid Uppsala universitet. p. 255. 422 páginas. ISBN 91-7229-020-X 
  5. Pamp, Bengt (1988). «Piteå». Ortnamnen i Sverige (Nomes de localidades da Suécia) (em sueco). Lund: Studentlitteratur. p. 66. 199 páginas. ISBN 91-44-01535-6 
  6. Jessica Marques. «Operadora Nobina encomenda 13 ônibus elétricos da BYD para operação na Suécia». Diário do Transporte. Consultado em 13 de maio de 2020. ... Os novos modelos de 12 metros destinam-se à cidade de Piteå, no nordeste da Suécia, onde a nova frota da BYD entrará em serviço... 
  7. Enciclopédia Nacional Sueca (e).
  8. PR 1915.
  9. Lidman Production AB (texto) e Matton (fotografia) (2011). «Norrbotten». Libers stora junioratlas (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 36. 144 páginas. ISBN 9789147809028 
  10. PH 2018.
  11. Åsa Ottosson e Mats Ottosson (2012). «Pite havsbad, Norrbotten». Upplev det bästa i Sverige [Conheça o melhor da Suécia]. Topplistor landskap för landskap; Topplistor för hela familjen (em sueco). Estocolmo: Bonnier Fakta. p. 12. 118; 106 páginas. ISBN 9789174242126 
  12. 2018.
  13. ETC 2018.
  14. SK 2018.
  15. FF 2018.

Bibliografia editar

  • «Piteå». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Pitemål». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Piteå-Tidningen». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Pitepalt». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Piteå». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • Pamp, Bengt (1988). «Piteå». Ortnamnen i Sverige (Nomes de localidades da Suécia) (em sueco). Lunda: Studentlitteratur. 199 páginas. ISBN 91-44-01535-6 
  • Wahlberg, Mats (2003). «Piteå». Svenskt ortnamnslexikon (Dicionário das localidades suecas) (em sueco). Upsália: Språk- och folkminnesinstitutet e Institutionen för nordiska språk vid Uppsala universitet. ISBN 91-7229-020-X