Nota: Este artigo é sobre a província histórica. Para o condado, veja Jämtland (condado).

A Jämtland ( pronúncia; em sueco: Jämtland e em dialeto local: Jamtlann) ou Jemtlanda, Jemtlândia[1] (em latim: Iemtlandia), Jemcia (em latim: Jemtia) ou Jempia (em latim: Iempihia), é uma província histórica do norte da Suécia, localizada na região histórica da Norrland. [2]

Suécia Jämtland

Jemtlândia

 
  Província  
Símbolos
Brasão de armas de Jämtland
Brasão de armas
Localização
Região Norlândia
Condado Jämtland
Características geográficas
Área total 37 788 km²
População total (2022) 119 520 hab.
Renas nas montanhas da Jämtland
Grande Lago

Ocupa 8% da superfície total do país, sendo assim a segunda maior província da Suécia. Tem cerca de 119 520 habitantes (2022).[3][4][5]

Como província, não possui funções administrativas, nem significado político, mas está presente no nome de por exemplo Jämtlands Gymnasium Wargentin (escola secundária), Jämtland-Härjedalens Ishockeyförbund (federação regional de hóquei no gelo) e Jämtlands Tidning (jornal regional).[6][7]

Etimologia e uso editar

O topônimo Jämtland é composto pelas palavras nórdicas jämte (nome dum povo da região) e land (terra), significando assim "terra dos jämtar". O termo está registado desde o século XI como Iamtaland, Jamtaland, e Iæmtæland.[8][9]

Em textos em português costuma ser usada a forma original Jämtland. [10]

A província histórica e o condado atual editar

A província histórica da Jämtland faz quase toda parte do condado da Jämtland, o qual inclui ainda a província histórica da Härjedalen, e partes da Hälsingland e Ångermanland. [2]


Heráldica editar

 

O brasão de armas provém do sinete da província no século XVII, quando ainda pertencia ao reino da Dinamarca e Noruega. Representa uma cena de caça ao alce com ajuda de falcão e cão. [11]

História editar

Do século X ao XII, a Jämtland foi uma república camponesa independente, com governo e parlamento próprio (Jamtamot). O seu nome aparece pela primeira vez na pedra rúnica de Frösö. Uma vez conquistada em 1178 pela Noruega, passou a ser uma província autónoma norueguesa até ao século XVII. Em 1645, passou para a coroa sueca pela Paz de Brömsebro, firmada entre a Dinamarca e a Suécia.[3][2] O brasão da província tem um grande alce – símbolo da Jämtland – atacado pelos dois lados – símbolo da disputa histórica envolvendo a Suécia e a Noruega.[12]

Geografia editar

 
A queda de água de Ristafallet.

Situada precisamente no ponto central da Escandinávia, a Jämtland faz fronteira a norte com a Lapónia, a leste com a Ångermanland, a sul com a Härjedalen e Medelpad e a oeste com a Noruega.
A sua natureza selvagem atrai numerosos turistas graças às suas enormes florestas, às suas grandes montanhas, aos seu numerosos lagos e ao seus rios de águas bravias.
É constituída a leste por um planalto de terras altas, cobertas de florestas de pinheiros e abetos, e a oeste pelas serranias dos Alpes Escandinavos, com a serra de Sylarna como o ponto mais elevado (1 728 metros).
A norte e a sul do Grande Lago (Storsjön), é praticada a agricultura.
O rio Indalsälven nasce nos Alpes Escandinavos e atravessa a Jämtland de noroeste para sudeste, passando pelo lago Storsjön. [4][13][14][15]

Maiores centros urbanos editar

Comunas editar

Comunicações editar

 
A linha ferroviária em Storlien

A província da Jämtland é atravessada de norte a sul pela estrada europeia E45 (Karesuando-Östersund-Gotemburgo) e de leste a oeste pela estrada europeia E14 (Sundsvall-Östersund-Trondheim).

A Jämtland é servida pela Linha do Interior (atravessando a província no sentido norte-sul, e passando por Strömsund e Östersund) e pela Linha Central (atravessando a província no sentido leste-oeste, e passando por Bräcke, Östersund, Åre e Storlien. Östersund e Brunflo são dois importantes nós ferroviários, entre as quais coincidem essas duas linhas férreas.

A cidade de Östersund tem ligação ferroviária com Sundsvall na costa leste e Trondheim na costa oeste da Noruega, assim como com Estocolmo, e durante a noite com Malmö, Gotemburgo e Estocolmo.

Na ilha de Frösön, perto da cidade de Östersund, está localizado o aeroporto de Åre-Östersund. [20]

Economia editar

Embora a Jämtland tenha uma agricultura significativa nas terras extraordinariamente férteis da região em torno do lago Storsjön, é a exploração florestal que é tradicionalmente a base mais importante da economia da província. A indústria existente na província está centrada na área do lago Storsjön, particularmente na cidade de Östersund, e em menor escala na pequena cidade de Järpen e na localidade de Trångsvik. Nos nossos dias, o turismo é uma atividade relevante, especialmente no inverno. Åre e Storlien atraem muitos turistas interessados na prática de esquis e de outros desportos da neve. No verão, a província com os seus 3 000 lagos oferece caminhadas de montanha, canoagem e pesca. [21][22][23]

Património histórico, cultural e turístico editar

A Jämtland é muito procurada pelos turistas que buscam estâncias de esquis e natureza selvagem. [24][25][14]

  • Tännforsen (Queda de água com 37 m)
  • Aldeia lapónica de Njarka (Mostra a pastorícia de renas, ensina a usar o ’’lasso’’ lapão permite dormir nas tendas tradicionais)
  • Estâncias de esquis de Åre, Duved e Storlien
  • Jamtli (Museu regional-nacional em Östersund)
  • Tapeçaria de Överhogdal (Peça da era dos vikings, datada para ca 1000 d.C.)
  • Döda fallet
  • Sylarna (Montanha e glaciar com 1 762 m de altitudea
  • Monstro do lago Storsjön

Referências

  1. Xavier 1941, p. 37; 373.
  2. a b c Ernby 2001, p. 290.
  3. a b Enciclopédia Nacional Sueca.
  4. a b Wedsberg 1995, p. 24-25.
  5. «Folkmängd i landskapen den 31 december 2022» (em sueco). Instituto Nacional de Estatística da Suécia. Consultado em 3 de abril de 2023 
  6. Sporrong.
  7. Magnusson 2004, p. 212.
  8. Wahlberg 2003, p. 162.
  9. Bergner.
  10. Juliana de Lima Caputo. «Difusão Histórico- Difusão Histórico-Espacial do Budismo no Espacial do Budismo no Espacial do Budismo no Brasil e em Minas Gerais» (PDF). PONTIFÍCIA UNIVERSIDADE CATÓLICA DE MINAS GERAIS. Consultado em 16 de março de 2023 
  11. Magnus Bolle et al. (2004). «Jämtland». Sveriges landskapssymboler (em sueco). Tollered: Pedagogisk information. p. 20. 108 páginas. ISBN 9186404296 
  12. Oscarsson 2002.
  13. Magnusson 2004, p. 210.
  14. a b {{Citar livro |sobrenome=Ottosson |nome=Mats |coautor=Åsa Ottosson |título=Upplev Sverige (Conheça a Suécia) |subtítulo=En guide till upplevelser i hela landet |idioma=sueco |local=Estocolmo |editora=Wahlström Widstrand |ano=2008 |páginas=527 |página=186 |capítulo=Jämtland |isbn= 9789146215998 |acessodata=
  15. «Jämtland». Se Sverige med barnen. en reseguide för hela familjen (em sueco). Estocolmo: Bonniers juniorförlag e Svenska turistföreningen. 1985. p. 128. 379 páginas. ISBN 91-48-51041-6 
  16. Enciclopédia Nacional Sueca (a).
  17. Enciclopédia Nacional Sueca (b).
  18. Enciclopédia Nacional Sueca (c).
  19. Enciclopédia Nacional Sueca (d).
  20. Lidman Production AB (texto) e Matton (fotografia) (2011). «Jämtland». Libers stora junioratlas (em sueco). Estocolmo: Liber. p. 32. 144 páginas. ISBN 9789147809028 
  21. Ernby, Birgitta; Martin GellerstamSven-Göran MalmgrenPer AxelssonThomas Fehrm (2001). «Jämtland». Norstedts första svenska ordbok (em sueco). Estocolmo: Norstedts ordbok. p. 186-187. 793 páginas. ISBN 91-7227-186-8 
  22. Bjarne Rydstedt, Georg Andersson, Torsten Bladh, Per Olof Köhler, Karl-Gustaf Thorén e Mona Larsson (1987). «Jämtland». Land och liv 1 (em sueco). Estocolmo: Natur och kultur. p. 187-189. 216 páginas. ISBN 91-27-62563-X 
  23. «Jämtland». Se Sverige med barnen. en reseguide för hela familjen (em sueco). Svenska turistföreningen. Estocolmo: Bonniers juniorförlag e Svenska turistföreningen. 1985. p. 128. 379 páginas. ISBN 91-48-51041-6 
  24. {{Citar livro |título=Sveriges landskap |subtítulo=och Stockholm, Göteborg och Malmö |idioma=sueco |local=Estocolmo |editora=Almqvist & Wiksell |ano=1995 | páginas =64 |página=24-25 |capítulo=Jämtland |id=ISBN 91-21-14445-1
  25. Åsa Ottosson e Mats Ottosson (2012). «Jämtland». Upplev det bästa i Sverige [Conheça o melhor da Suécia]. Topplistor landskap för landskap (em sueco). Estocolmo: Bonnier Fakta. p. 46-49. 118; 106 páginas. ISBN 9789174242126 

Bibliografia editar

  • Bergner, Barbro. «Jämtland». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Jämtland». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Östersund». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Brunflo». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Krokom». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • «Strömsund». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • Ernby, Birgitta; Gellerstam, Martin; Malmgren, Sven-Göran; Axelsson, Per; Fehrm, Thomas (2001). «Jämtlands län». Norstedts första svenska ordbok (em sueco). Estocolmo: Norstedts ordbok. p. 767. ISBN 91-7227-186-8 
  • Magnusson, Thomas; Sjögren, Peter A. (2004). «Landskapen; Jämtland». Vad varje svensk bör veta (O que todos os suecos devem saber) (em sueco). Estocolmo: Albert Bonniers Förlag e Publisher Produktion AB. 654 páginas. ISBN 91-0-010680-1 
  • Oscarsson, Bo (2002). «The third, 17th century seal of Jamtland» 
  • Sporrong, Ulf. «Landskap». Enciclopédia Nacional Sueca (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo 
  • Wahlberg, Mats (2003). «Jämtland». Svenskt ortnamnslexikon (Dicionário das localidades suecas) (em sueco). Upsália: Språk- och folkminnesinstitutet e Institutionen för nordiska språk vid Uppsala universitet. ISBN 91-7229-020-X 
  • Wedsberg, Malin; et al. (1995). «Jämtland». Sveriges landskap (As províncias da Suécia) (em sueco). Estocolmo: Almqvist & Wiksell. 64 páginas. ISBN 91-21-14445-1 
  • Xavier, Fernandes Ivo (1941). Topónimos e Gentílicos. I. Porto: Editora Educação Nacional, Lda. 
  Este artigo sobre Geografia da Suécia é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.