Língua norfolquina

língua
(Redirecionado de Língua norfuk)
Língua norfolquina

Norfuk, Norfolk, Norf'k (nɔːfuk

Falado(a) em: Austrália
Região: Ilha Norfolque
Total de falantes: 2.000 (2002-2017)[1]
Família: Crioulo inglês-taitiano
 Pacífico
  Pitcairnês
   Língua norfolquina
Estatuto oficial
Língua oficial de: Ilha Norfolque[2]
Códigos de língua
ISO 639-1: --
ISO 639-2: ---

A língua norfolquina[3] (em pitcairnês-norfolquino: Norfuk; mas cada vez mais grafado como Norfolk) é uma língua falada na Ilha Norfolque pelos habitantes locais. É uma mistura de inglês do século XVIII com o taitiano, introduzido originalmente por colonos das Ilhas Pitcairn que falavam o pitcairnês. É o idioma cooficial do território.[4][5]

À medida que o contato dos habitantes da Ilha Norfolque com o exterior torna-se mais frequente, o norfolquino passou a cair em desuso.[6] Esforços têm sido feitos, no entanto, para restaurar o uso comum do idioma - como a educação de crianças no idioma, a publicação de dicionários inglês-norfolquino, o uso do idioma em placas e cartazes, e a mudança do nome de algumas atrações turísticas do inglês para norfolquino (especialmente o passeio pela floresta tropical, conhecido como A Trip Ina Stik). Em 2007, as Nações Unidas acrescentaram o norfolquino à sua lista de idiomas em perigo de extinção.[7]

Relação com o pitcairnês editar

Como mencionado anteriormente, o norfolquino vem principalmente do pitcairnês (também conhecido como pitkern ou pi'kern), idioma falado pelos colonos que vieram das ilhas Pitcairn. A relativa facilidade com que se viajava de países anglófonos como a Austrália e a Nova Zelândia até o território da Ilha Norfolque, especialmente quando comparado às condições de viagem desde as Pitcairn, significa que o norfolquino foi exposto a um contato muito maior com o inglês do que o pitcairnês. As dificuldades para se acessar a população pitcairnesa também significam que uma comparação séria dos dois idiomas para constatar a existência ou não de inteligibilidade mútua vem sendo impossível.

Ortografia editar

O idioma é em grande parte um idioma falado, mas não escrito,[8] e há uma falta de padronização.[9] No entanto, várias tentativas foram feitas no desenvolvimento de uma ortografia para o idioma. As primeiras tentativas tentaram impor a ortografia inglesa nas palavras do norfolquino,[10] ou usou diacríticos para representar sons distintos ao idioma.

Alice Buffett membro do Parlamento de Norfolque e linguista treinada em línguas australianas, desenvolveu uma gramática codificada uma ortografia para a língua na década de 1980, assistida pelo Dr. Donald Laycock], um acadêmico da Universidade Nacional Australiana. Seu livro, Speak Norfuk Today , foi publicado em 1988. Esta ortografia ganhou o aval do governo da Ilha Norfolque e seu uso está se tornando predominante.[11]

O alfabeto latino usado pelo norfolquino é completo, porém as letras C, Q, V, X, Z somente são usadas em palavras estrangeiras (por vezes substituídas) por Ks, K, W, S, S respectivamente. Usam-se formas como aa, ai, au, ch, ee/ei,ey, ii, ng, oo/ou/ow, sh, th, uu, zh.

Vocabulário editar

Profundidade editar

A própria língua não tem palavras para expressar alguns conceitos, particularmente aqueles que têm a ver com ciência e tecnologia. Alguns insulares acreditam que a única solução é criar um comitê encarregado de criar neologismos norfolquino em vez de simplesmente adotar palavras em inglês para novos avanços tecnológicos. Por exemplo, o norfolquino adotou recentemente a palavra kompyuuta, uma versão de computador. Processos semelhantes a este existem em relação a outras línguas ao redor do mundo, como a linguagem língua maori na Nova Zelândia e as línguas faroês e islandês. Algumas línguas já possuem órgãos oficiais para isso, como a Māori Language Commission da Nova Zelândia ou a Académie française da França, para criar novas palavras.[12]

Pronomes pessoais editar

English Norfuk
Eu ai
Tu, você yu
Ele hi
Ela shi
Nós wi
Vocês (plural) yorlye
Eles(as) dem

Miscelânea editar

Observe-se a semelhança com a língua inglesa

Português Norfuk
Diferente defrent
Árvore trii
(o) Outro taeda
Principal mien
Página paij
Doação doenaiishun
Europa Urup
Cidade citii
Ilha ailen
Olá wataweih[13]

Amostra de texto editar

Norfuk esa creole laenghwij spoken i' Norfuk Ailen, an es disended from t' Pitkern laenghwij a' t' setlars from Pitkern Ailen. Es a' miks a' oel Inglish en Tahityan laenghwij, wi' Inglish maeken mor enfluens.

Português

Norfolquino é uma língua crioula falada na Ilha Norfolque, sendo descendente da língua dos colonos da Ilha Pitcairn. É uma mistura de línguas inglesas e taitianas, com o inglês fazendo mais influência.

Notas editar

  1. «Norfuk» 
  2. «Archived copy». www.info.gov.nf. Consultado em 12 de janeiro de 2022. Arquivado do original em 25 de julho de 2008 
  3. Porto Editora. «norfolquino». Dicionário da Língua Portuguesa. Consultado em 30 de outubro de 2018 
  4. The Dominion Post, 21 de abril de 2005 (pág. B3)
  5. Save our dialect, say Bounty islanders, The Daily Telegraph, 19 de abril de 2005 (página da notícia visitada em 6-4-2007).
  6. Feizkhah, Elizabeth, Keeping Norfolk Alive, TIME Pacific, 6 de agosto de 2001
  7. «UN adds Norfolk language to endangered list». ABC News. Consultado em 16 de fevereiro de 2008 
  8. Buffett, Alice, An Encyclopædia of the Norfolk Island Language, 1999
  9. Ingram, John. Norfolk Island-Pitcairn English (Pitkern Norfolk), University of Queensland, 2006
  10. Buffett, Alice, An Encyclopædia of the Norfolk Island Language, 1999, p. xvi
  11. Buffett, David E., An Encyclopædia of the Norfolk Island Language, 1999, p. xii
  12. http://www.norfolkonlinenews.com/NON-local-stories.html
  13. «Home». www.norfolkisland.com.au (em inglês). Consultado em 8 de abril de 2017 

Ligações externas editar