Língua valenciana: diferenças entre revisões

Conteúdo apagado Conteúdo adicionado
Integração em Língua catalã
m Desfeita(s) uma ou mais edições de Rúdisicyon, com Reversão e avisos
Linha 1:
{{Info/Língua
#REDIRECIONAMENTO [[Língua catalã]]
| nome = Catalão / Valenciano
| nomenativo = ''Català'' / ''Valencià''
| pronúncia =
| outrosnomes =
| corfamília = Indo-europeia
| estados = [[Andorra]]
[[Espanha]] ([[Catalunha]], [[Comunidade Valenciana|Comunidade Autônoma de Valência]], [[Aragão]] ([[Faixa de Aragão]]), [[Múrcia]] (região de [[El Carxe]]) e [[Ilhas Baleares]]),
 
[[França]] ([[Rossilhão|Catalunha do Norte]]),
[[Itália]] (cidade de [[Alguer|Algueiro]])
| região = [[Europa]]
| falantes = mais de 9,5 milhões
| posição = 889.118.882<ref>[[Generalitat de Catalunya]], 2009. [http://www20.gencat.cat/portal/site/Llengcat/menuitem.1d08009f459b71e7a129d410b0c0e1a0/?vgnextoid=ef40f9465ff61110VgnVCM1000000b0c1e0aRCRD&vgnextchannel=ef40f9465ff61110VgnVCM1000000b0c1e0aRCRD&vgnextfmt=default ''Mapa i dades generals.''] Acesso em 2 de agosto de 2010.</ref>
| escrita =
| fam1 = [[Família de línguas indo-europeias|Indo-Europeu]]
| fam2 = [[Línguas itálicas|Itálico]]
| fam3 = [[Línguas românicas|Românico]]
| fam4 = [[Línguas ítalo-ocidentais|Italo-Ocidental]]
| fam5 = [[Línguas galo-ibéricas|Galo-Ibérico]]
| oficial = [[Andorra]].<br />'''Co-oficial em''' [[Catalunha]], [[Comunidade Valenciana|Comunidade Autônoma de Valência]] e [[Ilhas Baleares]]
| regulador = [[Instituto de Estudos Catalães]]<br />[[Academia Valenciana da Língua]]
| iso1 = ca
| iso2 = cat
| iso3 = cat
| sil = CAT
| mapa = [[Ficheiro:Domini lingüístic català.png|300px|Domínio geolinguístico do catalão/valenciano]]
}}
 
O '''valenciano''' ou <ref name="nomentitat" /> '''língua valenciana''' <ref>Ambos os termos estão documentados desde o [[século XIV]], constatando-se o seu uso habitual em múltiplas obras e documentos (Fuster, Joan (1962): Nosotros, los valencianos.</ref> (''valencià'' ou ''llengua valenciana'' em valenciano) é o glossónimo usado na [[Comunidade Valenciana]] para se referir à [[língua catalã]].<ref name="nomentitat">{{Citar web |url=http://www.avl.gva.es/img/EdicionsPublicacions/AcordsGenerals/NOMENTITAT.pdf|urltrad= |título=Acord de l’Acadèmia Valenciana de la Llengua (AVL), adoptat en la reunió plenària del 9 de febrer del 2005, pel qual s’aprova el dictamen sobre els principis i criteris per a la defensa de la denominació i l’entitat del valencià |dataaccesso=|acessodata=|autor= |sobrenome= |nome= |autorlink= |co-autores= |data=|ano=2005|mês=|formato=|obra= |editor=Acadèmia Valenciana de la Llengua|editorial= |situação=Valência|página=|páginas=|língua=valenciano|doi=|arquivourl=|arquivodata=|cita=}}</ref><ref>{{Citar web |url=http://www.iec.cat/gc/digitalAssets/3983_DeclaracioSobreElNnomdelaLlenguaCatalana_corr.pdf |título=Declaració sobre la denominació de la llengua catalana |formato=documento de msword |dataaccesso=17 de dezembro |acessodata=2009 |autor=Consell Permanent de l’Institut d’Estudis Catalans |data=l 23 de fevereiro |ano=2006 |editor=ec.cat }}</ref><ref>{{Citar web |url=http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=900656 |título=Los verbos regulares de las variedades barcelonesa, mallorquina y valenciana. Una descripción comparativa interdialectal |dataaccesso=14 de novembro |acessodata=2009 |autor=María Pilar Perea Sabater |sobrenome=Perea |nome=María Pilar |autorlink=|editorial=Universitat de Barcelona |página=1 }}</ref><ref>{{Citar web |url=http://www.canalsocial.net/GER/ficha_GER.asp?id=6831&cat=Geografia |título=Mallorquín |dataaccesso=16 de novembro |acessodata=2009 |autor=R. Cerdá Massó |sobrenome=Cerdá Massó |nome=R. |ano=1991 |editor=www.canalsocial.ne }}</ref><ref>{{Citar web |url=http://ec.europa.eu/spain/barcelona/el_catala_a_europa/index_es.htm |título=El catalán en la UE |dataaccesso=17 de dezembro |acessodata=2009 |autor=Comissão Europeia |data=13 de junho |ano=2005 |editor=ec.europa.eu }}</ref> É considerada como [[língua própria]] segundo o seu [[Estatuto de autonomia regional|estatuto de autonomia]], no qual é estabelecida, como instituição normativa, a [[Academia Valenciana da Língua]].<ref>[http://www.gva.es/cidaj/cas/c-normas/5-1982.htm#9 LEI ORGÁNICA 5/1982, DE 1 DE JULHO, DE ESTATUTO DE AUTONOMÍA DA COMUNIDADE VALENCIANA [DOGV núm. 74, de 15 de julho&#93;]</ref>
 
O valenciano, que constitui uma das principais [[dialeto|variantes dialetais]] do catalão<ref name="entrada valencià DIEC">{{Citar web |url=http://dlc.iec.cat/results.asp?txtEntrada=valenci%E0&operEntrada=0 |urltrade=|título=Valencià |dataaccesso=|acessodata=|autor= |sobrenome= |nome= |autorlink= |co-autores= |data=|ano=|mês=|formato=|obra=Diccionari de la llengua catalana |editor=Institut d'Estudis Catalãos|editorial= |situação=|página=|páginas=|língua=catalão|doi=|arquivourl=|arquivodata=|cita=}}</ref> com o [[catalão central]] e o [[balear]], não pode ser considerado um dialeto enquadrado dentro das fronteiras da Comunidade Valenciana, mas parte do bloco ou [[Catalão ocidental|dialeto ocidental]] da língua catalã.<ref name="entrada valencià DIEC" /><ref>[http://webs.racocatala.cat/cat1714/llengua/dialectes.htm ''As falas catalãs'']</ref> O fato de os dialetos da língua catalã formarem um [[continuum dialetal]] —pelo menos na sua zona não insular— faz que muitas das características que marcam o valenciano se encontrem nas [[terras do Ebro]] [[Catalunha|catalãs]] e [[Aragão|aragonesas]] (de fala catalã), até mesmo chegar às comarcas do [[Baix Camp]] e ao [[Baix Cinca]], assim como muitas características do catalão norte-ocidental começam a aparecer já na comarca da [[Plana Alta]], configurando assim uma zona de transição entre o valenciano e o catalão norte-ocidental que alguns expertos denominam dialeto ''tortosi''.<ref>[http://www.alcanar.com/entitats/cel/mapeslinguistics.htm Mapas linguísticos do ''tortosi'']</ref>
 
== Polêmica sobre a sua catalogação como língua ou dialeto ==
[[File:Linguistic map Southwestern Europe.gif|thumb|right|300px]]
Historicamente ocorreram [[conflito linguístico valenciano|conflitos]] tanto sobre a denominação de "valenciano" como sobre a catalogação deste como [[Idioma|língua]] ou [[dialeto]] dentro da língua catalã;<ref>[http://www.loratpenat.org/index.php?option=com_content&task=view&id=3&Itemid=48 Manifesto da entidade ''El Rat Penat'' sobre denominação e filiação do Valenciano].</ref> estas discussões são consideradas encerradas em parte por diferentes sentenças do [[Tribunal Superior de Justiça da Comunidade Valenciana]]<ref name="sentencias3">[https://www.docv.gva.es/portal/portal/2008/06/10/pdf/2008_7155.pdf Sentença da AVL sobre a unidade da língua]. </ref><ref name="sentenças 1">[http://www.sindicat.net/n.php?n=7087 Sentença do TSJCV em favor da titulação de Filologia Catalana na Comunidade Valenciana]</ref> assim como da ''[[Acadèmia Valenciana de la Llengua]]'', que reconhecem a unidade da língua.<ref name="sentenças 2">[https://www.docv.gva.es/portal/portal/2008/06/10/pdf/2008_7155.pdf Sentença da AVL sobre a unidade da língua].</ref>
 
{{Quote|''É um facto que na Espanha há duas denominações igualmente legais para designar esta língua: a de valenciano, estabelecida no Estatuto de Autonomia da Comunidade Valenciana, e a de catalão, reconhecida nos Estatutos de Autonomia da Catalunha e das ilhas Baleares.''|''[[Acadèmia Valenciana de la Llengua]]''}}
 
== Distribuição geográfica ==
[[Ficheiro:Extensió del valencià al País Valencià.svg|miniatura|]]
Muitas vezes considerada
um sinónimo da língua catalã, a língua valenciana é compartilhada pelos
habitantes da Comunidade Valenciana, Catalunha, Ilhas Baleares, Andorra,
Rossilhão, Faixa de Aragão, El Carche (Múrcia) e da cidade de Algueiro, na ilha
da Sardenha.
 
Na Comunidade Valenciana
é reconhecida uma divisão territorial oficial entre duas línguas, a valenciana
e o castelhano. Essa divisão é definida pela Lei de Utilização e Ensino de
Valenciano. A zona valenciana são os municípios situados geograficamente no
norte, no litoral da Comunidade e na área montanhosa da província de Alicante,
abrangendo aproximadamente 75% do território e 87% da população.
 
Portanto, o seu domínio
linguístico abrange as regiões litorais, a planície central e as áreas
montanhosas do sul. Atualmente, nas grandes capitais historicamente com
falantes de valenciano (e em qualquer parte do território espanhol, mas de
forma não tão visível) a presença da língua está em decadência, devido ao
crescimento da importância do castelhano. Contudo, em termos gerais, ocorreu
uma notável recuperação passando de 4% de valencianos alfabetizados em 1982
para 85% em 2001.
 
==Variações do valenciano==
* Valenciano de transição ou ''tortosí''
* ''Castellonenc''
* Valenciano central ou ''apitxat''
* Valenciano do Sul
* ''Alacantí''
 
=={{Bibliografia}}==
* COLOMINA CASTANYER, Jordi, (1995). '' Els valencians i la llengua normativa. '' Textos universitaris. [[Alacant]]: Institut de Cultura "Juan Gil-Albert". ISBN 978-84-7784-178-4.
* {{Citar livro |sobrenome=Fuster |nome=Joan |autor= |autorlink= |co-autores= |editor=|outros=|título=Nosaltres, els valencians |url= |formato=|dataaccesso=|acessodata=|mesaccesso=|edição=|volume=|data=|ano=1979|mês=abril|editorial= [[edicions 62]] |situação=Barcelona|língua=catalão|isbn=8429712941|isbn=|páginas=|capítulo=|urlcapítulo=|notas=}}
* {{Citar livro
| autor=CULLA HERNANDEZ, Joan Ignaci e PUERTO FERRE, Teresa
| título=Cronología Histórica de la Lengua Valenciana
| ano=2007
| editorial=Valencia
| Reprodução=Deputação de Valência
| isbn=978-84-7795-470-5
}}
* SANCHIS GUARNER, Manuel (1934, 1967). ''La llengua dels valencians''. Ed. 3i4, Valência 2005. ISBN 978-84-7502-082-2.
* SANCHIS GUARNER, Manuel (1963). ''Els valencians i la llengua autóctona durant els segles XVI, XVII i XVIII''. Institució Alfons el Magnànim. Valência. ISBN 978-84-370-5334-9.
* SALVADOR GIMENO, Carles (1951). ''Gramàtica valenciana''. Associació Cultural El Rat Penat. Valência. 1995. ISBN 978-84-85211-71-5.
* VALOR VIVES, Enric (1973). ''Curso medio de gramática catalana, referida especialmente al País Valenciano''. Edições Grog, Valência, 1999. ISBN 978-84-85050-10-9.
 
{{Referências|col=2}}
{{Tradução/ref|es|Valenciano}}
 
== {{Ligações externas}} ==
{{Portal-lingüística}}
{{InterWiki|cod=ca}}
* {{Link||2=http://www.avl.gva.es |3=Acadèmia Valenciana de la Llengua}}
* {{Link||2=http://www.uiquipedia.org |3=Uiquipèdia en Valencià}}
* {{Link||2=http://www.proel.org/mundo/valenciano.htm |3=As diversas teorias sobre a origem do valenciano}}
* {{Link||2=http://www.ciemen.org/mercator/pdf/wp18-def-ang.pdf |3=Origens e evolução da secessão da língua em Valência}}
 
{{DEFAULTSORT:Lingua Valenciana}}
 
[[Categoria:Línguas da Espanha|Valenciano]]
[[Categoria:Língua valenciana| ]]