Nota: Para outros significados, veja Axuxa.

Axuxa I (em armênio: Աշուշայ; romaniz.: Ašuša(y)) foi um vitaxa (vice-rei) de Gogarena do século V da dinastia mirrânida, ativo durante o reinado do xainxá Vararanes V (r. 420–438). Foi contemporâneo de figuras monásticas relevantes, como Mesrobes Mastósio.

Axuxa I
Vitaxa de Gogarena
Reinado 430 – ?
Antecessor(a) Bacúrio I
Sucessor(a) Bacúrio II
 
Morte século V
Dinastia mirrânida
Pai Bacúrio I
Religião Cristianismo

Axuxa (Աշուշայ, Ašuša(y)) é um nome armênio de origem iraniana,[1] mas cuja etimologia é desconhecida.[2][3]

Segundo reconstrução de Cyril Toumanoff, Axuxa era filho do filho anônimo de Perozes (associado a Bacúrio I[4][5]), pai de Bacúrio II e avô de Axuxa II.[6] Aparece em 430, como príncipe de Taxir, quando era protetor de Mesrobes Mastósio, fundador do alfabeto armênio. Toumanoff e Christian Settipani lançam a possibilidade de que, na verdade, esse Axuxa seja associável ao homônimo filho de Bacúrio.[7][8] Pensa-se também, ao associá-lo ao homônimo citado por Moisés de Corene, que após receber Mastósio foi elevado à posição de vitaxa de Gogarena.[9]

Referências

  1. Martirosyan 2021, p. 20.
  2. Ačaṙyan 1942–1962, p. 191.
  3. Justi 1895, p. 48.
  4. Toumanoff 1969, p. 31–33.
  5. Rapp 2014, p. 73-74.
  6. Toumanoff 1990, p. 330-331.
  7. Settipani 2006, p. 439.
  8. Toumanoff 1961, p. 101.
  9. Toumanoff 1963, p. 190-191, nota 199.

Bibliografia

editar
  • Ačaṙyan, Hračʻya (1942–1962). «Աշուշա». Hayocʻ anjnanunneri baṙaran [Dictionary of Personal Names of Armenians]. Erevã: Imprensa da Universidade de Erevã 
  • Justi, Ferdinand (1895). Iranisches Namenbuch. Marburgo: N. G. Elwertsche Verlagsbuchhandlung 
  • Martirosyan, Hrach (2021). «Faszikel 3: Iranian Personal Names in Armenian Collateral Tradition». In: Schmitt, Rudiger; Eichner, Heiner; Fragner, Bert G.; Sadovski, Velizar. Iranisches Personennamenbuch. Iranische namen in nebenüberlieferungen indogermanischer sprachen. Viena: Academia Austríaca de Ciências 
  • Rapp, Stephen H. (2014). The Sasanian World through Georgian Eyes: Caucasia and the Iranian Commonwealth in Late Antique Georgian Literature. Farnham: Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-1472425522 
  • Settipani, Christian (2006). Continuité des élites à Byzance durant les siècles obscurs. Les princes caucasiens et l'Empire du vie au ixe siècle. Paris: de Boccard. ISBN 978-2-7018-0226-8 
  • Toumanoff, Cyril (1963). Studies in Christian Caucasian History. Washington: Georgetown University Press 
  • Toumanoff, Cyril (1961). «Introduction to Christian Caucasian History II: States and Dynasties of the Formative Period». Traditio. 17: 1-106 
  • Toumanoff, Cyril (1969). «Chronology of the Early Kings of Iberia». Traditio 25. 25 
  • Toumanoff, Cyril (1990). Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l'Antiquité jusqu'au xixe siècle : Tables généalogiques et chronologiques. Roma: Edizioni Aquila