Galegos: diferenças entre revisões
Conteúdo apagado Conteúdo adicionado
Eliminação da palavra ´´golpista´´ |
m Ver Discussão:Península Ibérica#Península com maiúscula, replaced: península ibérica → Península Ibérica, typos fixed: empresario → empresário, penta-campeão → pentacampeão utilizando AWB |
||
Linha 45:
Os '''galegos''' são um grupo étnico ou nacional cuja pátria é a [[Galiza]], uma região histórica (antigamente reino) no sudoeste da Europa, que desde 1833 faz parte do [[reino de Espanha]]. As principais línguas faladas na Galiza são o [[língua galega|galego]] (por alguns considerado um codialeto com o português, veja-se [[reintegracionismo]]) e o {{ling|es}}.
A [[Galiza|Comunidade Autónoma Galega]] (um conceito estabelecido na [[Constituição espanhola de 1978]]) é composta por quatro [[Províncias da Espanha|províncias]]: [[Corunha (província)|Corunha]], [[Lugo (província)|Lugo]], [[Ourense (província)|Ourense]] e [[Pontevedra (província)|Pontevedra]]. Em 1933 foi reconhecida em Berna (Suíça) nacionalidade europeia, junto com [[Catalunha]] e o [[País Basco]] no Congreso das Minorías Nacionais adscrito á [[Sociedade das Nações]]<ref>{{Citar web|url=http://praza.gal/politica/5423/80-anos-dende-que-galicia-e-oficialmente-nacion/|titulo=80 anos dende que Galicia é, oficialmente, nación - Praza Pública|acessodata=2017-04-21|obra=Praza Pública|lingua=gl}}</ref>. No seu Segundo [[Estatuto de Autonomia de Galiza|Estatuto de Autonomia]], de 1981 (o primeiro é de 1936<ref>{{Citar periódico|data=2015-12-05|titulo=Estatuto de Autonomia da Galiza de 1936|jornal=Wikipédia, a enciclopédia livre|url=https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Estatuto_de_Autonomia_da_Galiza_de_1936&oldid=44125954|idioma=pt}}</ref>) é reconhecida [[Nacionalidades históricas da Espanha|nacionalidade histórica]].
Outras áreas de [[língua galega]] estão localizadas nas províncias espanholas de [[Leão (província)|Leão]] e [[Zamora (província)|Zamora]] nas [[Comunidades autónomas da Espanha|comunidades autónomas]] de [[Castela e Leão]] e das [[Astúrias]].
Linha 64:
== Migrações ==
Como outras regiões da
Ao contrário de outras regiões espanholas ([[País Basco]] e [[Catalunha]]) – mais ricas e urbanizadas –, a [[Galiza]] manteve-se relativamente fraca, dominada pela agricultura e vilas rurais.
Além do mais, o seu sector agrícola continua a ser um dos mais atrasados em Espanha.
Linha 79:
=== Esportistas ===
[[Ficheiro:Francisco_Javier_Gomez_Tours2011.jpg|150px|thumb|[[:gl:
[[Ficheiro:Fernando_Romay_2015.JPG|150px|thumb|[[Fernando Romay]]]]
* [[Francisco Javier Gómez Noya|Xavier Gómez Noya]], triatleta
* [[David Cal]], piragüista, cinco vezes [[:gl:Categoría:
* [[Carlos Pérez]], canoista, medalhista de ouro em Pequim 2004
* [[:es:
* [[Óscar Pereiro]], Campeão de 2006 da [[Tour de France]]
* [[Iván Raña]], triatleta e exciclista
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[Támara Echegoyen
* [[:gl:
* [[Fernando Romay]], baloncestista
* [[:en:
* [[Niki Lauda]], [[aviador]] [[Áustria|austríaco]] e [[Fórmula 1|corredor de fórmula 1]]
* [[Luis Suárez Miramontes|Luis Suárez]], futebolista, ganhador da [[L'Équipe]] [[Ballon d'Or]]
Linha 121:
* [[Suso de Toro]], escritor, escreve em galego e português, e artigos de jornal em espanhol
* [[Claudio Rodríguez Fer]], escritor e filólogo, escreve em galego
* [[:gl:
* [[Vicente Risco]], escritor e político, escreveu em galego
* [[:gl:
* [[Rosalía de Castro]], escritora, escreveu em galego e em espanhol
* [[Manuel Murguía]], escritor e fundador da RAG, escreveu em galego
Linha 134:
* [[Valle Inclan|Ramón María del Valle Inclán]], escritor, escreveu em espanhol
* [[José Ortega y Gasset]], (meio galego, meio castelhano) filósofo, escreveu em espanhol
* [[:gl:
* [[Xosé Luís Méndez Ferrín]], escritor, foi indicado ao [[Prêmio Nobel]] de literatura, escreve em galego
* [[Celso Emilio Ferreiro]], escritor e de prosa em espanhol e galego, poeta em galego
Linha 148:
* [[Luís de Camões]] (descendente de galegos), escreveu em português
* [[Idácio de Chaves|Idácio]], cronista galaico-romano do século V
[[Ficheiro:Domingo_Font%C3%A1n_por_Antonio_Mar%C3%ADa_Esquivel,_1852.jpg|150px|thumb|[[:gl:
=== Cientistas ===
[[Ficheiro:WONENBURGER.jpg|miniaturadaimagem|150px|thumb|[[Maria Wonenburger]]]]
* [[:es:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:es:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:es:
* [[Víctor López Seoane y Pardo-Montenegro|Víctor López-Seoane]], naturalista do s.XIX, membro das principáis sociedades científicas da Europa.
* [[:en:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:es:
* [[:gl:
*[[:gl:
*[[:gl:
*[[:gl:
=== Políticos ===
[[Ficheiro:Fidel Castro.jpg|150px|thumb|[[Fidel Castro]]]]
* [[Pablo Iglesias]], fundador do Partido Socialista Obreiro Espanhol [[PSOE]] em 1879 e da [[UGT]] em 1888
* [[:gl:
* [[Manuel Portela|Portela Valladares]] Primeiro Ministro da Espanha entre 1935 e 1936. Escritor em galego
* [[Santiago Casares Quiroga|Casares Quiroga]], Primeiro Ministro da Espanha durante o golpe de estado do 1936
* [[:gl:
* [[Francisco Franco]], general e ditador
* [[Adolfo Suárez González]] (seus pai e avô eram da [[Corunha]]), Primeiro Ministro eleito democráticamente após o ditador [[Francisco Franco|Franco]]
Linha 183:
* [[Fidel Castro]] (filho de galego) revolucionário e ditador cubano
* [[Raúl Castro]] (filho de galego) revolucionário, ditador e atual presidente de [[Cuba]]
* [[Xosé Manuel Beiras Torrado]], fundador de [[:gl:
* [[:gl:
* [[Tabaré Vázquez]] (ancestrais da Galiza), presidente do [[Uruguai]]
* [[Emilio Pérez Touriño]], Presidente do Governo Galego de 2005 a 2009
* [[Anxo Quintana]], político do [[Bloque Nacionalista Galego|BNG]] foi Vicepresidente do Governo Galego
* [[:gl:
* [[Alberto Núñez Feijóo|Alberte Núñez Feijoo]], Presidente da Xunta desde 2009
* [[:en:
* [[Mariano Rajoy Brey]], Presidente de Espanha desde 2011
* [[:es:
=== Atores e atrizes ===
[[Ficheiro:Martinsheennavy.jpg|[[Martin Sheen]]|150px|thumb]]
[[File:Luis_Piedrahita.jpg|150px|thumb|[[:gl:
* [[:en:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[Martin Sheen]], nome artístico de Ramón Estévez (pai de [[Salceda de Caselas]]) ator
** [[Carlos Irwin Estévez]], ator
Linha 208:
* [[Luis Tosar]], ator
* [[Fernando Rey]], ator
* [[:en:
* [[:es:
* [[María Casares|Maria Casares]], atriz
* [[:es:
* [[:gl:
=== Artistas e músicos ===
Linha 221 ⟶ 220:
* [[Luis Seoane]], escritor, desenhador e político, escreveu em galego e em espanhol
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:en:
* [[Jerry Garcia]] (pai nascido na [[Corunha]]), guitarrista e cantor da banda [[Grateful Dead]]
* [[Miguelanxo Prado]], autor de banda desenhada
* [[Manu Chao]] (filho de [[:gl:
* [[Milladoiro]], grupo musical folk
* [[Luar na Lubre]], grupo musical folk
* [[Berrogüetto]], grupo musical folk
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[Carlos Núñez|Carlos Nuñez]], músico gaiteiro, colaborou com músicos de [[Brasil]] e [[Portugal]]
* [[Luz Casal]], cantora
* [[:gl:
* [[Xoel López]], cantor
* [[Enrique Iglesias]] (avô de [[Ourense]]), cantor
* [[Julio Iglesias]], (pai de [[Ourense]]) cantor
* [[Carlos Leal]], ator filho de imigrantes galegos e [[rapper]] [[suíço]]
* [[:es:
* [[Bebo Valdés]], músico cubano, neto de galego, pai de [[Chucho Valdés]] <ref>{{Citar periódico|data=2007-10-21|titulo=Niki Lauda podrá ser gallego de Loña do Monte si así lo quiere|jornal=La Voz de Galicia|url=http://www.lavozdegalicia.es/noticia/galicia/2007/10/21/niki-lauda-podra-gallego-lona-do-monte-quiere/0003_6246119.htm|idioma=es-ES}}</ref>
* [[Paulina Rubio]], (pai nascido na [[Corunha]]) cantora
Linha 251 ⟶ 250:
* [[Francisco Leiro]], escultor
* [[Mestre Mateus|Mestre Mateo]], escultor
* [[:gl:
=== Navegantes e exploradores ===
Linha 258 ⟶ 256:
* [[Rodrigo de Quiroga]], conquistador
* [[:gl:
* [[Pedro Sarmiento de Gamboa]], explorador
* [[:en:
* [[:gl:
* [[:en:
* [[:en:Castaway#
* [[Caramuru]], náufrago 'castaway' no Brasil
* [[Patricio Montojo]], comandante naval
* [[:gl:
=== Outros ===
* [[Ines de Castro|Inés de Castro]], rainha portuguesa de origem galega
* [[:gl:
* [[Amancio Ortega
* [[:gl:
* [[Alejandro de la Sota]], arquiteto
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[Domingo Antonio de Andrade|Domingo de Andrade]], arquiteto
* [[:gl:
* [[Afonso IX de Leão|Afonso VIII de Galiza e Leão]] (renomeado Afonso IX), rei na primeira assembleia parlamentar da Europa.
* [[Adolfo Pérez Esquivel]] (descendente de galegos de [[:gl:Combarro,
* [[Perez Hilton]], blogger
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[:gl:
* [[Maria Pita]], soldado
* [[Alexandre de Fisterra]], inventor (do matraquilhos, etc.) e editor
* [[:gl:
* [[Araceli González]], espião, agente dupla durante a IIGM<ref>{{Citar periódico|ultimo=Iglesias|primeiro=Luis|data=2016-10-01|titulo=Araceli, la espía gallega que engañó a Hitler|jornal=Cadena SER|url=http://cadenaser.com/emisora/2016/10/01/radio_galicia/1475318384_668686.html|idioma=es-ES}}</ref>, mulher de [[Juan Pujol García|Garbo]]
Linha 297 ⟶ 295:
{{Referências}}
==
* [http://www.fillos.org Portal de Galicia]
* [http://www.pglingua.org// Portal Galego da Língua]
|