Linköping
| ||||
---|---|---|---|---|
Localidade | ||||
Catedral | ||||
Localização | ||||
Universidade | ||||
Localização de Linköping na Suécia | ||||
Coordenadas | ||||
Região | Gotalândia | |||
Província | Gotalândia Oriental | |||
Condado | Gotalândia Oriental | |||
Comuna | Linköping | |||
Características geográficas | ||||
Área total | 40,9 km² | |||
População total (2018) | 114 585 hab. | |||
Densidade | 2 801,6 hab./km² | |||
Sítio | www |
Linköping (/ˈlɪ̂nːˌɕøːpɪŋ/), Linkoping[1] (por adaptação tipográfica), Lincoping ou Lincopinga[a] é uma cidade da província da Gotalândia Oriental, no condado da Gotalândia Oriental, na comuna de Linköping, servindo como capital das últimas duas. Com área 40,9 quilômetros quadrados, está na margem do lago Roxen. Segundo o censo de 2018, tinha 114 585 habitantes.[2] Ainda é sede da diocese homônima.[3] Em plena Planície da Gotalândia Oriental, é antigo centro económico, religioso e cultural da região, com importância nacional. Hoje em dia, é mais conhecida pela fábrica de aviões da Saab AB e por sua universidade.[4][5][6]
EtimologiaEditar
O topônimo Linköping deriva quiçá das palavras nórdicas Liunga (nome de uma localidade; campo de urzes) e køpinger (local de comércio). A primeira menção conhecida de Linköping data de 1104, quando foi registrada em latim como Liunga.Kauping no Documento de Florença do século XII.[6][7][8][9] Há ainda seu registro latino como Lincopinga[10] e Lincopia.[11]
HistóriaEditar
A primeira menção à cidade ocorre em 1104, por ocasião da listagem das dioceses subordinadas ao arcebispado de Lunda, sob a forma de Liunga.Kauping no Documento de Florença. Ainda nos primeiros anos do século XII, foi erigida a nave da Igreja de São Lourenço e a Catedral de São Pedro. Foi novamente mencionada em 1153, quando ocorreu um sínodo na catedral sob supervisão do bispo Gisle, do rei Suérquero I (r. 1130–1156) e do legado papal Nicolau (futuro Adriano IV). À época, Linköping foi referida na documentação como cividade (em latim: civitas), porém ainda não havia propriamente um centro urbano. Ela só receberia seus privilégios de cidade um século depois.[3]
GeografiaEditar
A cidade de Linköping está situada na extensa planície agrícola da Östergötland, a poucos quilómetros a sul do ponto onde o rio Stångån desagua no lago Roxen. A apenas 40 km a leste, está localizada a vizinha cidade de Norrköping, na proximidade do Mar Báltico. O perfil da cidade é cacterizado pela sua catedral, pelo seu palácio e pelas suas casas de madeira do século XVIII.[12][13][14]
ComunicaçõesEditar
Linköping fica logo a sul da estrada europeia E4 (Haparanda-Estocolmo-Linköping-Helsimburgo), e é servida pelas estradas nacionais 23, 34 e 35. A linha férrea do sul cruza a cidade (Estocolmo-Linköping-Malmo). Seu aeroporto está a leste da cidade. O canal de Gota passa a 10 quilómetros, e o canal de Quinda liga a cidade ao lago Roxen e permite transportes de barco ao sul.[6]
EconomiaEditar
A economia de Linköping está dominada pela administração municipal, regional e nacional (p.ex. a Comuna de Linköping, a Região Östergötland, o Centro Nacional de Medicina Forênsica, o Centro Nacional de Estudos de Transportes), pelas indústrias de alta tecnologia (p.ex. a fábrica de aviões da Saab, o centro de pesquisa de GSM da Ericsson), pela Universidade de Linköping e pelo Hospital Universitário de Linköping, e pela atividade comercial (p.ex.o centro comercial de Tornby, albergando a Ikea). [15][16][17][18][19]
EducaçãoEditar
Possui várias escolas públicas e livres de ensino básico e secundário, e dispõe igualmente de educação de adultos – Komvux - e duma escola superior popular – a Valla.[20] Sua universidade oferece 120 programas[21] a cerca de 32 000 estudantes.[22] A universidade mantem uma cooperação institucional com o Hospital Universitário de Linköping nos domínios do ensino e da pesquisa médica.[23] A cidade ainda tutela várias formações profissionais superiores, como por exemplo o curso de técnicos de helicóptero e o curso de engenheiro elétrico.[24][25]
Património turísticoEditar
A silhueta da cidade de Linköping tem como figura icónica a sua catedral. Ainda fazendo parte do seu perfil turístico estão o seu palácio, o seu museu regional e os seus quarteirões com casas de madeira dos séculos XVIII e XIX]]. [6][26][27][28]
- Catedral de Linköping (Linköpings domkyrka)
- Palácio de Linköping (Linköpings slott)
- Museu da Força Aérea (Flygvapenmuséet)
- Museu da Östergötland (Östergötlands länsmuseum)
- Velha Linköping (Gamla Linköping)
- Universidade de Linköping
CulturaEditar
Muitas das atividades culturais de Linköping têm lugar na parte central da cidade, na área da catedral. [29]
BibliotecasEditar
- Biblioteca municipal de Linköping (Linköpings stifts- och landsbibliotek)
Dança música, teatroEditar
- Teatro da Östergötland (Östgötateatern)
- Salão de Concertos e Congressos (Konsert & Kongress Linköping)
Orquestras e corosEditar
- Orquestra Sinfónica da Östergötland (Östgöta Blåsarsymfoniker)
- Orquestra Sinfónica de Linköping (Linköpings symfoniorkester)
- Coro de Câmara da Östergötland (Östgöta Kammarkör)
MuseusEditar
- Museu da Östergötland (Östergötlands museum)
- Galeria de Arte Passagen (Konsthallen Passagen)
Personalidades ligadas a LinköpingEditar
- Axel Theorell (1903-1982; Prémio Nobel de Medicina de 1955)[30]
- Tobias Forge (1981-, cantor)[carece de fontes]
- Elsa Brändström (1888-1948; enfermeira)[31]
- Magnus Bäckstedt (1975-, ciclista)[carece de fontes]
- Rutger Gunnarsson (1946-2015, músico)[carece de fontes]
- Kettil Karlsson (1433-1465; regente da Suécia)[32]
- Anders Ljungstedt (1759-1835; diplomata)[33]
- Olavo Magno (1490-1557; escritor e cartógrafo)[34]
- Ludwig Göransson (1984-; compositor de cinema)[35]
- Pierre Thorsson (1966-; handebolista)[carece de fontes]
- Tage Danielsson (1928-1985; ator, escritor, realizador cinematográfico)[36]
DesportoEditar
Linköping possui vários clubes desportivos.
- Linköpings FC (futebol feminino)[37]
- Linköping HC (hóquei no gelo)[38]
- FC Linköping City (futebol)[39]
- Linköping Innebandy (floorball)[40]
Entre as suas arenas desportivas, estão:
- Saab Arena (eventos desportivos e musicais; hóquei no gelo)
- Linköping Arena (futebol)
- Linköpings Sporthall (eventos desportivos e musicais; voleibol)
GeminaçõesEditar
A cidade está geminada com as seguintes localidades:[41]
GaleriaEditar
NotasEditar
- [a] ^ Forma de muito conhecida nos dicionários com grafias à latina,[10] cuja grafia ressoa com aquela, aceita há décadas, de outros topônimos suecos como Ionecopinga e Norcopinga[42]
Referências
- ↑ Faria 2020.
- ↑ City Population.
- ↑ a b Medeltid.
- ↑ Enciclopédia Norstedts 2008, p. 742.
- ↑ Magnusson 2004, p. 213.
- ↑ a b c d ENS.
- ↑ Lovén 2020, p. 8.
- ↑ Wahlberg 2003, p. 203.
- ↑ Hellquist 1922, p. 412.
- ↑ a b Nuyens 1899.
- ↑ Vilborg 2009, p. 280.
- ↑ NU 2008, p. 742.
- ↑ Miranda 2007, p. 573.
- ↑ Ottosson 2008, p. 496.
- ↑ ENS 2019.
- ↑ «Linköping - Där idéer blir verklighet (Linköping - onde as ideias se tornam realidade)» (PDF) (em sueco). Comuna de Linköping. Consultado em 2 de abril de 2019
- ↑ «Linköping» (em sueco). Ekonomifakta. Consultado em 14 de outubro de 2020
- ↑ «Om VTI» (em sueco). VTI, Statens väg- och transportforskningsinstitut. Consultado em 14 de outubro de 2020
- ↑ «Nationellt forensiskt centrum» (em sueco). Nationellt forensiskt centrum. Consultado em 14 de outubro de 2020
- ↑ Lincopinga (a).
- ↑ Studentum.
- ↑ Lincopinga (c).
- ↑ Região da Gotalândia Oriental.
- ↑ Lincopinga (b).
- ↑ Hitta.
- ↑ ENS (a).
- ↑ «Linköping med omnejd». Se Sverige med barnen. en reseguide för hela familjen (em sueco). Svenska turistföreningen. Estocolmo: Bonniers juniorförlag e Svenska turistföreningen. 1985. p. 364-366. 379 páginas. ISBN 91-48-51041-6
- ↑ Ottosson, Mats; Åsa Ottosson (2008). «Linköping». Upplev Sverige (Conheça a Suécia). En guide till upplevelser i hela landet (em sueco). Estocolmo: Wahlström Widstrand. p. 496. 527 páginas. ISBN 9789146215998
- ↑ «Kultur» (em sueco). Comuna de Linköping. Consultado em 15 de outubro de 2020
- ↑ Infopédia.
- ↑ ENS (b).
- ↑ ENS (c).
- ↑ ENS (d).
- ↑ Broberg.
- ↑ ENS (e).
- ↑ Trond Olav Svendsen. «Tage Danielsson» (em norueguês). Store norske leksikon (Grande Enciclopédia Norueguesa). Consultado em 13 de outubro de 2020
- ↑ Federação Sueca.
- ↑ KTNV 2020.
- ↑ Larsson 2020.
- ↑ SVT 2018.
- ↑ Lincopinga.
- ↑ Gonçalves 1966.
BibliografiaEditar
- Broberg, Gunnar. «Olaus Magnus» (em sueco). Dicionário Biográfico Sueco
- «Linköping». City Population
- «Linköping». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Östergötlands länsmuseum». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Elsa Brändström». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Kettil Karlsson». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Anders Ljungstedt». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Anders Ljungstedt». Enciclopédia Nacional Sueca (ENS) (em sueco). Gotemburgo: Universidade de Gotemburgo
- «Linköping». Enciclopédia Norstedts (em sueco). Estocolmo: Norstedts. 2008. 1488 páginas. ISBN 9789113017136
- Faria, Luís M. (2020). «Ao fim de 15 anos, ADN revela assassino de uma criança e uma mulher». Expresso
- «Linköpings FC». Federação Sueca de Futebol
- Gonçalves, Francisco Rabelo (1966). «Ionecopinga e Norcopinga». Vocabulário da Língua Portuguesa. Coimbra: Coimbra Editora
- Harrison, Dick (2015). «Linköpings domkyrka – Östgötsk gotik». Sveriges historia: 600-1350 (em sueco). Estocolmo: Norstedt. ISBN 978-91-1-302377-9
- Hellquist, Elof (1922). Svensk etymologisk ordbok. Lunda: C. W. K. Gleerups förlag
- «Hitta utbildning» (em sueco). Comuna de Lincopinga
- Larsson, Jan (2020). «Monstervändning av SAIK - Granath är stekhet». SLA
- «Vänorter». Comunda de Lincopinga
- «Förskola och utbildning» (em sueco). Comuna de Lincopinga
- «Yrkeshögskoleutbildning» (em sueco). Comuna de Lincopinga
- «Universitet och forskning – Linköpings universitet» (em sueco). Comuna de Lincopinga
- Lovén, Christian (2020). Florenslängden, den äldsta förteckningen över de svenska stiften. Orebro: Trio
- «Medeltid». História de Lincopinga
- Magnusson, Thomas; Sjögren, Peter A. (2004). «Linköping». Vad varje svensk bör veta (O que todos os suecos devem saber) (em sueco). Estocolmo: Albert Bonniers Förlag e Publisher Produktion AB. 654 páginas. ISBN 91-0-010680-1
- Miranda, Ulrika Junker; Hallberg, Anne (2007). «Linköping». Bonniers uppslagsbok (em sueco). Estocolmo: Albert Bonniers Förlag. p. 653. 1143 páginas. ISBN 91-0-011462-6
- «Linköping». Norstedts uppslagsbok (Enciclopédia Norstedts) (em sueco). Estocolmo: Norstedts. 2008. 1488 páginas. ISBN 9789113017136
- Nuyens, Andreas Alexander Maximiliaan (1899). «Lincopinga». Nieuw Italiaansch-Nederlandsch en Nederlandsch-Italiaansch Woordenboek: vooral met betrekking op de technische uitdrukkingen van den handel, de wetenschappen, industrie, kunst, staatkunde, enz, Volume 1. Gouda: G.B. van Goor
- Ottosson, Mats; Ottosson, Åsa (2008). «Linköping». Upplev Sverige. En guide till upplevelser i hela landet (em sueco). Estocolmo: Wahlström Widstrand. 527 páginas. ISBN 9789146215998
- «Linköpings universitet» (em sueco). Studentum
- Vilborg, Ebbe (2009). «Linköping». Norstedts svensk-latinska ordbok (Dicionário Norstedts de Sueco-Latim). 28.000 ord och fraser (28 000 palavras e frases) (em sueco). Estocolmo: Academia Norstedts akademiska. 660 páginas. ISBN 9789172275720
- Wahlberg, Mats (2003). «Linköping». Svenskt ortnamnslexikon (Dicionário das localidades suecas) (em sueco). Upsália: Språk- och folkminnesinstitutet e Institutionen för nordiska språk vid Uppsala universitet. ISBN 91-7229-020-X