Wikipédia:Alfabeto fonético internacional para asturo-leonês

Os gráficos abaixo mostram a maneira pela qual o alfabeto fonético internacional (AFI) representa as pronunciações do leonês, asturiano, estremenho e mirandês nos artigos da Wikipédia.

AFI Consoantes
  A

 
L

 
E
 
 M 
Exemplos Equivalente em português
b b bota, vida / bida bota, vida
ɸ ː abdicar abdicar
β β β la vida / la bida, cabra vida, bebida, cabra
ɸː las vidas / las bidas vida, bebida
d de, onda de, onda
ð ð ð sedo, padre dedo
θː desde desde
f ɸ f fueu face (A, M)
h fierro / hierro / fiêrro ferro
ʰ nafta face
face
ɡ ɡ gata, anguila gata
x ŋ digno, ac digno
ɣ ɣ ɣ agora, águila agora
xː (d)esgracia / desgraça desgraça
ʝ h ʎ muyer / mujer / mulhier mulher
ʝ j oye / oyi
ɟʝ ʒ cónyuxe / cónyuji / cónjuge cônjuge
k cun, que, cual / qual qual
l salir, alto alto
l[1]
ʎ ʎ llingua / lhéngua língua
ʎ [2]
m mes, amar mãe
n naide, sana nada
ŋ pinga, en, álbum / álbun [3] álbum
ɲ añus / anhos
p pero
r rato, carro rato, carro
ɾ ɾ ɾ trato, caro, alto (E) trato, caro, alto (E)
r mar mar
s s sol, pasu / passo sol, passo
h estar / estal / star estar
ð casa / cada casa
z ɦ esmeráu / smerado quis
t tolos, ocho / oito oito
chano, ocho / oito oito
v ɦ v afgano
θ ː d admira, ritmo admira, ritmo
θ cielos
h paz / paç paz
ð decir / idel / dezir dizer
ð ɦ paz / paç de la tierra paz, quiz
ʃ s ʃ xorda / sorda surda
h caxa / caja caixa
ʒ axunto / ajunto, orixe / ourige origem
ʒ ɦ
AFI Consoantes dialetais[necessário esclarecer]
h ierro
ɖ ḷḷingua, patsuezu
(em algumas ortografias locais)[4]
ɖʐ
ʈʂ
ts otso (ocho / oito) piza, pizza
AFI Vogais
  A

 
L

 
E
 
 M 
Exemplos Equivalente em português
a a cacho, pá pá
ɐ cachico
e e senu / seno, pie / piê pé
ɛ bezu / beç, sé sé
ɯ̽ cebada
i chícharo
o o puerta / puôrta porta
ɔ home, abó homem
ʊ costiella / costiêlha influência
u pruma
AFI Redução de vogais finais[5]
a ɐ
ɪ ɯ̽
ʊ
AFI Vogais dialetais
ɛ
ɔ
 
AFI Semivogais[6]
  A

 
L

 
E
 
M
Exemplos Equivalente em português
j fierro / fiêrro
w puerta / puôrta
 
AFI Suprassegmentais
  A

 
L

 
E
 
M
Exemplos Explicação
ˈ
ˌ
.
ː ː ː ? geminação
esti [ˈeʰtːɪ]
AFI Diacríticos
◌̃ antes, cun [7] vogal nasal[7]

Ver também editar

Referências

  1. Em mirandês, o artigo l (o) pronuncia-se [l̩] (fonemicamente /ɨl/).
  2. É encontrado em algumas zonas meridionais onde o estremenho é falado.[1]
  3. Em estremenho, o /n/ é a única consoante final que sempre é pronunciada.
  4. Varia de um retroflexo africado falado a um retroflexo africado sem voz, e nos dialetos asturianos da zona sudoeste, um retroflexo plosivo falado.
  5. Muitos dialetos permitem /a/, /i/ e /u/ nas sílabas átonas finais.
  6. As semivogais [j] e [w] podem ser combinadas com a maioria das vogais para formar ditongos e tritongos.
  7. a b O mirandês possui as seguintes vogais nasais: /ɐ̃/, /ɛ̃/, /ĩ/, /ɨ̃/, /õ/ e /ũ/.
Leonês
  • García, Fernando Álvarez-Balbuena; Gil, Héctor García (2012). Xurdir, Guía gramatical de leonés (em leonês e espanhol). La Bañeza: Asociación Cultural Faceira. 75 páginas. ISBN 978-84-940151-3-7 
  • «Curso básico de leonés» (em leonês). Asociación Cultural Faceira. Consultado em 14 de fevereiro de 2019 
Asturiano
Estremenho
  • Salgado, José Antonio González (2003). «La fonética de las hablas extremeñas» (PDF). Revista de estudios extremeños (em estremenho e espanhol). 59 (2): 589-619. ISSN 0210-2854 
  • Camarasa, Antonio Viudas; Viguera, Manuel Ariza; Plans, Antonio Salvador (1987). El habla en Extremadura (PDF) (em estremenho e espanhol). Mérida: Editora Regional de Extremadura 
Mirandês